Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 40. stav 5. i člana 61. stav 1. tačka g) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (''Službeni glasnik Republike Srpske'' br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 7. septembra 2016. godine,  d o n i o  je

R J E Š E Nj E

   Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti člana 8. stav 1. tačka 1) Zakona o Fondu solidarnosti za obnovu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 52/14) i člana 4. stav 1. tačke 1) i 3), te stav 2. istog člana Zakona o posebnom doprinosu za solidarnost („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 52/14 i 42/15).

O b r a z l o ž e nj e

      Zoran M. Stokić iz Doboja, dao je Ustavnom sudu Republike Srpske (u daljem tekstu: Sud) inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti člana 8. stav 1. tačka 1) Zakona o Fondu solidarnosti za obnovu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 52/14) (pogrešno označen kao Zakon o solidarnosti za obnovu Republike Srpske), te člana 4. stav 1. tač. 1) i 3) i stav 2. istog člana Zakona o posebnom doprinosu za solidarnost („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 52/14). Davalac inicijative smatra da osporeni članovi zakona ne propisuju na pravičan način plaćanje doprinosa, jer obavezi izdvajanja posebnog doprinosa za solidarnost podvrgavaju i građane Republike Srpske koji su i sami pretrpjeli direktnu štetu od poplava iz maja 2014. godine. Smatrajući da su na ovaj način povrijeđena prava građana zajemčena članom 10. Ustava, davalac inicijative predlaže da Sud ocijeni ustavnosti osporenih zakonskih odredaba.

  Narodna skupština Republike Srpske nije dostavila odgovor na navode iz inicijative.

  Osporenim članom 8. stav 1. tačka 1) Zakona o Fondu solidarnosti za obnovu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 52/14), propisano je da se sredstva za finansiranje obnove Republike, odnosno sanacije štete izazvane poplavama u maju 2014. godine obezbjeđuju iz posebnog doprinosa za solidarnost.

Osporenim članom 4. stav 1. tač. 1) i 3) Zakona o posebnom doprinosu za solidarnost („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 52/14 i 42/15) propisano je da su obveznici posebnog doprinosa za solidarnost  fizička lica koja ostvaruju dohodak od ličnih primanja, a koji su obveznici poreza na dohodak u smislu odredaba Zakona o porezu na dohodak, te isplatioci dohotka od ličnih primanja, dok je osporenim stavom 2. ovog člana utvrđeno da je osnovica posebnog doprinosa za solidarnost za obveznike iz stava 1. tač. 1) i 3) ovog člana, neto dohodak od ličnih primanja.

U postupku ocjenjivanja ustavnosti osporenih zakona Sud je imao u vidu da je, prema članu 63. Ustava, obaveza plaćanja poreza i drugih dadžbina opšta i da se utvrđuje prema ekonomskoj snazi obveznika, te da u skladu sa odredbama tač. 6. i 18. Amandmana XXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je zamijenjen član 68. Ustava, Republika uređuje i obezbjeđuje, pored ostalog, svojinske i obligacione odnose i zaštitu svih oblika svojine, kao i druge odnose od interesa za Republiku, u skladu sa Ustavom. Nadalje, prema članu 61. Ustava, Republika jemči minimum socijalne sigurnosti građana i obezbjeđuje funkcionisanje javnih službi, u skladu sa zakonom, dok je članom 46. Ustava utvrđeno da je svako dužan da drugom pruži pomoć u nevolji i da učestvuje u otklanjanju opšte opasnosti. Pored toga, članom 70. stav 2. Ustava propisano je da Narodna skupština donosi zakone, druge propise i opšte akte. Takođe, Sud je uzeo u obzir da je odredbama člana 10. Ustava Republike Srpske, u odnosu na koje davalac inicijative osporava odredbe predmetnih zakona, utvrđeno da su građani Republike ravnopravni u slobodama, pravima i dužnostima, jednaki pred zakonom i uživaju istu pravnu zaštitu bez obzira na rasu, pol, jezik, nacionalnu pripadnost, vjeroispovijest, socijalno porijeklo, rođenje, obrazovanje, imovno stanje, političko i drugo uvjerenje, društveni položaj ili drugo lično svojstvo.

Nadalje, Sud je imao u vidu da se Zakonom o Fondu solidarnosti za obnovu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 52/14) uređuje osnivanje, status, djelatnost, organizacija Fonda solidarnosti za obnovu Republike Srpske, izvori sredstava,  uspostavljanje Jedinstvenog registra šteta, način sanacije štete, kao i vrijeme važenja ovog zakona (član 1); da je cilj ovog zakona obnova Republike Srpske nakon poplava u Republici u maju 2014. godine (član 2); da obnova Republike Srpske  podrazumijeva sanaciju štete izazvane poplavama u maju 2014. godine, dok se štetom, u smislu ovog zakona, smatra direktna materijalna šteta na stambenim objektima, privrednim objektima, energetskim objektima, poljoprivrednim objektima, opremi, mehanizaciji, usjevima i zasadima,  stočnom fondu, saobraćajnoj infrastrukturi, objektima vodosnabdijevanja i kanalizacije, objektima vodozaštite i hidromelioracionim objektima i objektima javnih institucija izazvana poplavama u Republici u maju 2014. godine (član 3); da se Zakonom osniva Fond, čiji je osnivač Republika, dok prava i odgovornosti osnivača iz stava 1. ovog člana vrši Vlada, a Fond ima svojstvo pravnog lica sa javnim ovlašćenjima (član 5. st. 1, 2. i 3); da su nadležnosti Fonda uspostavljanje i vođenje Jedinstvenog registra šteta, kao i upravljanje i raspolaganje namjenskim sredstvima za obnovu Republike (član 7);

Takođe, Sud je uzeo u obzir da se Zakonom o posebnom doprinosu za solidarnost („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 52/14 i 42/15) uređuje poseban doprinos za solidarnost, obveznici, osnovica, način obračunavanja, prijavljivanja, plaćanja i naplate posebnog doprinosa za solidarnost (član 1); da je cilj ovog zakona obezbjeđivanje dijela sredstava za ublažavanje posljedica poplava u Republici Srpskoj u maju 2014. godine (član 2); da poseban doprinos za solidarnost predstavlja namjenska sredstva koja se obezbjeđuju iz neto dohotka od ličnih primanja fizičkih lica, isplaćenih penzija i sredstava isplatioca dohotka, a koja se  koriste za saniranje štete od poplava u Republici Srpskoj u maju 2014. godine (član 3); da je ovaj zakon stupio na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“ i ostao na snazi do 31. maja 2015. godine, dok su odredbe članova 3,4, 6. i 7. ovog zakona stupile na snagu 1. juna 2014. godine (član 11). Sud je, isto tako, uzeo u obzir i da je tačkom 1. Odluke broj 01-877/14 („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 52/14) Narodne skupštine Republike Srpske, utvrđeno da odredba člana 11. stav 2. ovog zakona ima opšti interes za Republiku Srpsku.

     Imajući u vidu navedene odredbe Ustava i zakona, Sud je utvrdio da su osporeni član  8. stav 1. tačka 1) Zakona o Fondu solidarnosti za obnovu Republike Srpske, te član 4. stav 1. tač. 1) i 3) i stav 2. istog člana Zakona o posebnom doprinosu za solidarnost, u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske.  

Naime, povjeravajući Fondu solidarnosti vršenje djelatnosti od javnog interesa koja, pored drugog, podrazumijeva upravljanje i raspolaganje namjenskim sredstvima za obnovu Republike, zakonodavac je, u skladu sa svojim nadležnostima, uredio i izvore prikupljanja ovih sredstva. Imajući u vidu postojanje opšteg interesa za aktivnost Fonda, kao i da Ustav, u smislu člana 63, ne poznaje ograničenja u pogledu propisivanja pojedinih vrsta davanja, odnosno doprinosa, Sud je utvrdio da je zakonodavac, propisujući poseban doprinos za solidarnost kao jedan od konkretnih izvora finansiranja obnove (član 8. stav 1. tačka 1) Zakona o Fondu solidarnosti za obnovu Republike Srpske), postupao saglasno ustavnoj obavezi Republike da jemči minimum socijalne sigurnosti građana, te uređuje i obezbjeđuje svojinske i obligacione odnose. Sud nije posebno razmatrao navode koji se tiču neusaglašenosti člana 8. stav 1. tačka 1) ovog zakona sa članom 10. Ustava, jer se osporeno normiranje ne može dovesti u kontekst principa zajemčenih tim članom Ustava.

Nadalje, shodno načelu iz člana 63. Ustava, obaveza plaćanja poreza i drugih dadžbina je opšta, a utvrđuje se srazmjerno ekonomskoj snazi obveznika, iz čega proizlazi da ustavno jemstvo ravnopravnosti, u ovom kontekstu, podrazumijeva da svaki građanin, u skladu sa ekonomskim mogućnostima, bude na jednak način obavezan po pitanju javnih davanja. Budući da Ustav ne sadrži ograničenja u pogledu realizacije načela iz člana 63. Ustava, propisivanje vrste doprinosa te kruga obveznika, odnosno propisivanje eventualnih pogodnosti i olakšica, kao i načina utvrđivanja obračunske osnovice, stvar je cjelishodne procjene zakonodavca, čiju opravdanost, shodno članu 115. Ustava, ovaj sud nije nadležan da cijeni. Imajući u vidu izloženo Sud je utvrdio da zakonodavac nije izašao van granica svojih ovlašćenja kada je, propisujući na način kao osporenim članom 4. stav 1. tač. 1) i 3) i stav 2. ovog člana Zakona, kao obveznike posebnog doprinosa za solidarnost, posredno, predvidio i lica koja su pretrpjela štete u poplavama iz maja 2014. godine.

S obzirom na činjenicu da je Zakon o posebnom doprinosu za solidarnost („Službeni glasnik Republike Srpske“ br br. 52/14 i 42/15) prestao da važi 31. maja 2015. godine, a na osnovu odluke Suda broj U-63/14, Sud je ustavnost osporenih odredaba ocijenio u vrijeme njihovog važenja.

Cijeneći da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i da prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je  na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske, u ovom predmetu odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka. 

Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.

Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.