Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 37. stav 1. tačka a), člana 60. stav 1. tačka d) i člana 61. stav 1. tačka  d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 30. marta 2016. godine, d o n i o   j e

ODLUKU

         Odbija se prijedlog za utvrđivanje neustavnosti članova 41. i 45. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 106/09).

         Odbacuje se prijedlog za ocjenjivanje saglasnosti člana 42. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 106/09) sa članom 2. Zakona o sistemu javnih službi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 68/07 i 109/12).

                                                           O b  r  a  z  l  o  ž  e nj  e

         Prijedlogom Komore doktora stomatologije Republike Srpske pokrenut je pred Ustavnim sudom Republike Srpske postupak za ocjenjivanje ustavnosti članova 41, 42. i 45. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 106/09). Odredbe članova 41. i 45. stav 6. Zakona, prema navodima predlagača, nisu u saglasnosti sa članom 39. stav 1. i  članom 50. Ustava Republike Srpske,  a da je osporena odredba člana 42. Zakona u suprotnosti sa članom 2. Zakona o sistemu javnih službi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 68/07 i 109/12). U prijedlogu se navodi da je riječ o nametanju oblika organizovanja, što  je suprotno odredbi člana 50. Ustava, te imajući u vidu da je pravo na slobodno organizovanje spojeno sa pravom na rad, to je osporeno normiranje u suprotnosti i sa odredbom člana 39. Ustava. Dalje se obrazlaže da je osporenim odredbama članova 41. i 45. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti povrijeđeno pravo na slobodno organizovanje u privredi, što po mišljenju predlagača predstavlja temelj ekonomskog i socijalnog uređenja Republike, jer  osporenim zakonskim normiranjem država ima apsolutni uticaj na oblik organizovanja stomatoloških ambulanti. Ukazuje na probleme sa kojima se u primjeni osporenih zakonskih rješenja susreću osnivači stomatoloških ambulanti. Nesaglasnost osporene odredbe člana 42. Zakona o zdravstvenoj zaštiti sa odredbom člana 2. Zakona o sistemu javnih službi je obrazložena navodima da potonji zakon ustanove definiše kao javnu službu, a ne kao privatnu, kako je definisano prvonavedenim zakonom.

         Narodna skupština Republike Srpske nije dostavila odgovor na navode iz prijedloga.

         Osporenim članom 41. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 106/09) propisano je da su zdravstvene ustanove: ambulanta porodične medicine (tačka a), stomatološka ambulanta (tačka b), dom zdravlja (tačka v), apoteka (tačka g), specijalistička ambulanta (tačka d), specijalistički centar (tačka đ), bolnica (tačka e), zavod (tačka ž), institut za javno zdravstvo (tačka z), dom za zdravstvenu njegu (tačka i), laboratorija (tačka j), banka biološkog materijala (tačka k) i banka matičnih ćelija (tačka l). Prema osporenom članu 42. stav 1. ovog zakona zdravstvena ustanova može se osnovati kao javna ili privatna zdravstvena ustanova, u skladu sa ovim zakonom i Zakonom o sistemu javnih službi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 68/07), dok je stavom 2. ovog člana propisano da se javna i privatna zdravstvena ustanova osnivaju pod jednakim uslovima. Članom 45. stav 6. Zakona propisano je da se na osnovu odluke o osnivanju i rješenja iz stava 3. ovog člana zdravstvena ustanova upisuje u sudski registar, čime stiče svojstvo pravnog lica. 

U toku postupka pred Ustavnim sudom stupio je na snagu Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 44/15). Odredbama članova 10.  i  14. tog zakona izvršene su izmjene osporenih članova 41. i 45. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 106/09). Navedenim Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o zdravstvenoj zaštiti propisano je, pored ostalog,  da se član 41. mijenja  i glasi: „Zdravstvene ustanove su: ambulanta za liječenje, zdravstvenu njegu i rehabilitaciju (tačka a), specijalistička ambulanta porodične medicine (tačka b), specijalistička ambulanta (tačka v), stomatološka ambulanta (tačka g), dom zdravlja (tačka d), apoteka (tačka đ), specijalistički centar (tačka 3), bolnica (tačka ž), specijalna bolnica (tačka z), klinički centar (tačka c), zavod (tačka j), institut za javno zdravstvo (tačka k), dom za zdravstvenu njegu (tačka l), laboratorija (tačka lj), banka biološkog materijala (tačka m) i banka matičnih ćelija (tačka i)“ (član 10), kao i  da se član 45. stav 6. mijenja  i glasi: „ Na osnovu odluke o osnivanju i rješenja iz stava 3. ovog člana, zdravstvena ustanova se upisuje u sudski registar i Registar zdravstvenih ustanova, koji vodi Ministarstvo.“ (član 14). 

         S obzirom na navedeno Sud je ocjenjivao ustavnost osporenih odredbi Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 106/09) u vrijeme njihovog važenja.

          Odredbama Ustava Republike Srpske, u odnosu na koje predlagač osporava odredbe članova 41. i 45. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 106/09), utvrđeno je da svako ima pravo na rad i slobodu rada (član 39. stav 1), te da se ekonomsko i socijalno uređenje zasniva na ravnopravnosti svih oblika svojine i slobodnom privređivanju, samostalnosti preduzeća i drugih oblika privređivanja u sticanju i raspodjeli dobiti i slobodnom kretanju robe, rada i kapitala u Republici kao jedinstvenom privrednom prostoru (član 50).

         Za ocjenu ustavnosti osporenih odredbi Zakona o zdravstvenoj zaštiti od značaja su, po ocjeni Suda, i odredbe Ustava kojima je utvrđeno: da svako ima pravo na zdravstvenu zaštitu, te  je zajemčeno pravo na zdravstvenu zaštitu, u skladu sa zakonom (član 37. st. 1. i 2)  i da Republika uređuje i obezbjeđuje, između ostalog, zdravstvo (tač. 12. Amandmana XXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je izmijenjen član 68. Ustava).

          Polazeći od izloženog Sud je utvrdio da su osporenim odredbama članova 41. i 45. stav 6. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 106/09) bili uređeni odnosi u okviru ovlašćenja zakonodavnog organa iz tačke 12. Amandmana XXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je mijenjan član 68. Ustava.  Navedeno ustavno ovlašćenje, po ocjeni Suda, podrazumijeva pravo zakonodavca da uredi sistem  u oblasti zdravstvene zaštite kao  i uslove za obavljanje zdravstvene djelatnosti kao djelatnosti od opšteg interesa, a u okviru toga da definiše vrste zdravstvenih ustanova te njihov pravni status. Pitanje cjelishodnosti i opravdanosti osporenih zakonskih rješenja, u smislu člana 115. Ustava, nije predmet ustavnosudske kontrole.

         Osporenim odredbama Zakona o zdravstvenoj zaštiti ne ograničava se Ustavom zajemčeno slobodno privređivanje svim oblicima svojine, samostalosti preduzeća i drugih oblika privređivanja, kao i slobodno obavljanje tih djelatnosti, kako je to utvrđeno odredbom člana 50. Ustava, već se  samo  definišu vrste zdravstvenih ustanova i njihov pravni status, koji su, bez obzira na svojinski oblik, jednaki za sve subjekte koji obavljaju zdravstvenu djelatnost.

         U pogledu navoda predlagača da se osporenim zakonskim odredbama narušava Ustavom zajemčeno pravo na rad iz člana 39. stav 1. Ustava, Sud je ocijenio da se osporenim propisivanjem ne narušava pravo na rad, jer se navedeno ustavno pravo ne može dovesti u vezu sa osporenim odredbama Zakona.

          Prema članu 115. Ustava, Ustavni sud nije nadležan da ocjenjuje međusobnu saglasnost odredaba dva zakona, u konkretnom slučaju osporene odredbe člana 42. Zakona o zdravstvenoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 106/09) sa članom 2. Zakona o sistemu javnih službi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 68/07 i 109/12). 

         Na osnovu izloženog  odlučeno je kao u  dispozitivu ove odluke.

         Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.