Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, čl. 40. stav 5., 57. tačka a), 60. stav 1. tačka a) i 61. stav 1. tačka b) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 30. marta 2016. godine,  d o n i o    j e

O  D  L  U  K  U

Utvrđuje se da član 10. Pravilnika o proglašenju tehnološkog viška u Osnovnoj školi "Risto Proroković" Nevesinje broj: 379-1/15 od 30. septembra 2015. godine nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske.

Obustavlja se postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Pravilnika o proglašenju tehnološkog viška u Osnovnoj školi "Risto Proroković" Nevesinje broj: 588-1/11 od 21. decembra 2011. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Vanja Kovač iz Nevesinja dala je Ustavnom sudu Republike Srpske (u daljem tekstu: Sud) inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti Pravilnika o proglašenju tehnološkog viška u Osnovnoj školi "Risto Proroković" Nevesinje broj: 588-1/11 od 21. decembra 2011. godine, koji je donio Školski odbor Osnovne škole "Risto Proroković" Nevesinje. Davalac inicijative smatra da osporeni Pravilnik nije u saglasnosti sa odredbama čl. 126. i 136. Zakona o osnovnom obrazovanju i vaspitanju („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 74/08 i 71/09), jer u postupku njegovog donošenja nije pribavljeno mišljenje savjeta roditelja, savjeta učenika i sindikalne organizacije u ovoj školi, čime je povrijeđen i član 108. Ustava Republike Srpske. Pored toga, ukazuje na manjkavost člana 5. osporenog Pravilnika, kojim su predviđeni radni staž ostvaren u vaspitno-obrazovnom procesu u školi (verifikovan radni staž) i radni staž ostvaren na drugim poslovima, van  vaspitno-obrazovnog procesa (neverifikovan radni staž). Predlaže da Sud datu inicijativu prihvati i, nakon provedenog postupka, utvrdi da osporeni Pravilnik nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i zakonom.

U odgovoru donosioca osporenog Pravilnika se navodi: da je osporeni Pravilnik, uz pribavljeno mišljenje reprezentativnog sindikata, usvojen na sjednici održanoj 21. decembra 2011. godine pod tačkom tri dnevnog reda; da je donosilac ovog akta postupio saglasno odredbi člana 52g stav 4. Dopuna Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u oblasti obrazovanja i kulture Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 76/11), kojom je predviđeno da se predmetni Pravilnik donosi na prijedlog direktora osnovne škole uz prethodno pribavljeno mišljenje reprezentativnog sindikata, o čemu je, uz osporeni akt, dostavljen izvod iz zapisnika; da u pogledu člana 5. osporenog Pravilnika takođe smatraju da je radni staž trebalo precizirati kao verifikovan i neverifikovan, što Dopunama Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u oblasti obrazovanja i kulture Republike Srpske nije učinjeno. Po mišljenju donosioca osporenog opšteg akta nepravilnost je sadržana  u članu 52v tačka a) pomenutih Dopuna i da zbog toga radni staž u članu 5. osporenog akta nije predviđen kao verifikovan i neverifikovan.

Pravilnik o proglašenju tehnološkog viška u Osnovnoj školi "Risto Proroković" Nevesinje broj: 588-1/11 od 21. decembra 2011. godine donio je Školski odbor na osnovu člana 2. Dopune Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u oblasti obrazovanja i kulture Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 76/11), na sjednici od 21. decembra 2011. godine. Ovim pravilnikom se utvrđuju kriterijumi za određivanje tehnološkog viška u Školi, način bodovanja pojedinih kriterijuma, sastav i rad Komisije za određivanje tehnološkog viška, postupak proglašenja radnika tehnološkim viškom, prava radnika proglašenih tehnološkim viškom i druga pitanja od značaja za utvrđivanje i proglašenje tehnološkog viška (član 1).                             

Kako je stupanjem na snagu Pravilnika o proglašenju tehnološkog viška u Osnovnoj školi "Risto Proroković" Nevesinje broj: 379-1/15 od 30. septembra 2015. godine, a koji je, takođe, donio Školski odbor Osnovne škole "Risto Proroković" Nevesinje, osporeni Pravilnik prestao da važi, Sud je, u skladu sa članom 57. tačka a) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), postupak ocjene njegove ustavnosti i zakonitosti obustavio.

S obzirom na činjenicu da je članom 10. Pravilnika o proglašenju tehnološkog viška u Osnovnoj školi "Risto Proroković" Nevesinje broj: 379-1/15 od 30. septembra 2015. godine propisano da isti stupa na snagu danom donošenja, Sud je na sjedici održanoj 25. novembra 2015. godine rješenjem pokrenuo postupak za ocjenu njegove ustavnosti.

U odgovoru Školskog odbora Osnovne škole "Risto Proroković" Nevesinje na rješenje o pokretanju postupka ističe se da donosilac akta prihvata odgovornost za propisivanje, kao u osporenom članu 10. Pravilnika o proglašenju tehnološkog viška u Osnovnoj školi "Risto Proroković" Nevesinje broj: 379-1/15 od 30. septembra 2015. godine, te da će postupiti u skladu sa pomenutim rješenjem.   

Članom 109. Ustava Republike Srpske utvrđeno je da zakoni, drugi propisi i opšti akti stupaju na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja, osim ako iz naročito opravdanih razloga nije predviđeno da ranije stupe na snagu.

S obzirom na navedenu ustavnu odredbu, Sud je utvrdio da način na koji je članom 10. Pravilnika o proglašenju tehnološkog viška u Osnovnoj školi "Risto Proroković" Nevesinje broj: 379-1/15 od 30. septembra 2015. godine određeno njegovo stupanje na snagu nije saglasan sa Ustavom. Propisivanje da ovaj akt stupa na snagu danom donošenja, po ocjeni Suda, pored toga što predstavlja kršenje principa obaveze prethodne objave opštih akata, podrazumijeva stupanje na snagu predmetnog opšteg akta prije isteka navedenog roka od osam dana od dana objavljivanja, a da pritom nisu navedeni i obrazloženi naročito opravdani razlozi ranijeg stupanja na snagu. Kako ovaj Pravilnik nije stupio na snagu u skladu sa članom 109. Ustava, Sud je ocijenio da isti, sa formalnog aspekta, nije važeći opšti pravni akt, te se nije upuštao u ocjenu njegove ustavnosti sa materijalnopravnog aspekta.    

Cijeneći da je u toku postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i da prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), u pogledu Pravilnika o proglašenju tehnološkog viška u Osnovnoj školi "Risto Proroković" Nevesinje broj: 588-1/11 od 21. decembra 2011. godine, odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.

 Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ove odluke.

Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević, akademik prof. dr Snežana Savić.