Na osnovu Amandmana LXXXII tačka b) st. 5. i 6. na Ustav Republike Srpske, člana 115. Ustava Republike Srpske i člana 60. stav 2. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske («Službeni glasnik Republike Srpske» br. 104/11 i 92/12), Vijeće za zaštitu vitalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske, na sjednici održanoj februara 24. februara 2016. godine,  d o n i j e l o  je

O D L U K U

          Utvrđuje se da Zaključcima o razmatranju Usmene informacije ministra unutrašnjih poslova Republike Srpske o aktivnostima SIPE u opštini Novi Grad i Zaključcima Vlade Republike Srpske, koje je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na sjednici održanoj 10. decembra 2015. godine, pod brojem: 02/1-021-1578/15, nije povrijeđen vitalni nacionalni interes bošnjačkog naroda.

O b r a z l o ž e nj e

       Predsjedavajuća Vijeća naroda Republike Srpske dostavila je 21. januara 2016. godine Ustavnom sudu Republike Srpske – Vijeću za zaštitu vitalnog interesa (u daljem tekstu: Vijeće) akt broj 03.1/I-24/16 od 20. januara 2016. godine, kojim se, na osnovu zahtjeva Kluba delegata bošnjačkog naroda, traži utvrđivanje povrede vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u Zaključcima o razmatranju Usmene informacije ministra unutrašnjih poslova Republike Srpske o aktivnostima SIPE u opštini Novi Grad i Zaključcima Vlade Republike Srpske, koje je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na sjednici održanoj 10. decembra 2015. godine, pod brojem: 02/1-021-1578/15 (u daljem tekstu: Zaključci). Uz navedeni akt dostavljeni su predmetni zaključci i Odluka o pokretanju postupka zaštite vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda broj: 03.2-5-68/15 od 21. decembra 2015. godine te Obrazloženje ove odluke broj: 03.2-5-68/15-1 od 29. decembra 2015. godine.

       U aktu predsjedavajuće Vijeća naroda Republike Srpske navodi se da je Narodna skupština Republike Srpske na 13. posebnoj sjednici održanoj 10. decembra 2015. godine izglasala Zaključke i da je, u skladu sa Amandmanom LXXXII na Ustav Republike Srpske, ova odluka dostavljena na razmatranje Vijeću naroda Republike Srpske. Takođe je navedeno da je Klub delegata bošnjačkog naroda svojim aktom broj: 3.2-5-68/15 od 21. decembra 2015. godine odlučio da pokrene proceduru za zaštitu vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda zbog toga što smatraju da se ovom odlukom ugrožavaju vitalni nacionalni interesi bošnjačkog naroda. S obzirom na to da, kako je navedeno, Zajednička komisija Narodne skupštine i Vijeća naroda, nisu postigli saglasnost o tekstu predmetne odluke, predlaže se da Vijeće za zaštitu vitalnog interesa Ustavnog suda Republike Srpske odluči da li je ovim aktom povrijeđen vitalni nacionalni interes bošnjačkog naroda. 

        U obrazloženju Odluke o pokretanju zaštite vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda, pored ostalog, navedeno je da Klub delegata bošnjačkog naroda smatra da se osporenim Zaključcima derogira Zakon o državnoj agenciji za istrage i zaštitu, a time i mnogobrojni sporazumi koje je Državna agencija za istrage i zaštitu zaključila sa međunarodnim organizacijama, kao i Zakon o sudu Bosne i Hercegovine, Zakon o tužilaštvu Bosne i Hercegovine te Zakon o međunarodnoj pravnoj pomoći u krivičnim stvarima. U vezi sa navedenim, ističu da bi prestanak saradnje institucija Republike Srpske sa institucijama Bosne i Hercegovine značio neprovođenje i nepoštovanje međunarodnih sporazuma potpisanih sa Uredom evropske policije (EUROPOL), Uredom za saradnju sa INTERPOL-om, Sjeveroatlanskom ugovornom organizacijom (NATO); Snagama Evropske unije (EUFOR). Smatraju, takođe, da formalnopravno nije prihvatljivo da se, na osnovu jedne Usmene informacije, nepoznate široj javnosti, derogira državna nadležnost i dovodi u pitanje i narušava sistem funkcionisanja organa javne vlasti na cijelom području Bosne i Hercegovine. Isto tako, mišljenja su da Odluka Vlade Republike Srpske o „prestanku saradnje“ sa sudskom vlašću države Bosne i Hercegovine predstavlja najgrublje kršenje Dejtonskog mirovnog sporazuma i Ustava Bosne i Hercegovine, kao i to da će, zabranom pristupa navedenim institucijama, građani Bosne i Hercegovine osjetiti nesigurnost, a Bošnjaci u Republici Srpskoj biti pod izuzetnim pritiscima i s pravom se osjećati ugroženim. Navedeno objašnjavaju stradanjima Bošnjaka u XX stoljeću, za koje tvrde da je najveće u njihovoj istoriji, te, po njihovom mišljenju, diskriminatorskim položajem Bošnjaka u strukturama Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske, odnosno malim brojem Bošnjaka u policijskim organima Republike Srpske i dovođenjem u nezavidan položaj sigurnosti njihovog života i imovine. Na osnovu konstatacije da se osporenim zaključcima Narodne skupštine dovodi u pitanje saradnja Republike Srpske sa Međunarodnim sudom pravde u Hagu kao i dalje procesuiranje ratnih zločina počinjenih nad Bošnjacima, te stvaranja plodnog tla za razvoj terorizma na cijelom prostoru Republike Srpske, ističu da bi zbog ovakvog neustavnog postupanja institucija Republike Srpske mogao biti narušen ustavni poredak Bosne i Hercegovine. Navodeći da u ovom predmetu nije moguće amandmanski postići odgovarajuće izmjene teksta Zaključaka, ističu da Klub Bošnjaka odbacuje osporene zaključke kao neprihvatljive i neutemeljene.  

    Odlučujući o prihvatljivosti zahtjeva, Vijeće je na sjednici održanoj 27. januara 2016. godine donijelo Rješenje broj UV-2-16 kojim je utvrđeno da je prihvatljiv zahtjev Kluba delegata bošnjačkog naroda u Vijeću naroda Republike Srpske za utvrđivanje povrede vitalnog nacionalnog interesa bošnjačkog naroda u Zaključcima o razmatranju Usmene informacije ministra unutrašnjih poslova Republike Srpske o aktivnostima SIPE u opštini Novi Grad i Zaključcima Vlade Republike Srpske, koje je Narodna skupština Republike Srpske izglasala na sjednici održanoj 10. decembra 2015. godine, pod brojem: 02/1-021-1578/15.

       Saglasno članu 50. st. 2. i 3. Poslovnika o radu Ustavnog suda Republike Srpske  («Službeni glasnik Republike Srpske» br. 14/12, 29/13 i 90/14) Vijeće je, 27. januara 2016. godine, Klubu delegata srpskog naroda i Klubu delegata hrvatskog naroda u Vijeću naroda Republike Srpske i Narodnoj skupštini Republike Srpske dostavilo na odgovor navedeno rješenje o prihvatljivosti zahtjeva Kluba delegata bošnjačkog naroda.

     U odgovoru Narodne skupština Republike Srpske na Rješenje o prihvatljivosti predmetnog zahtjeva, pored uopštene konstatacije da predmetni zahtjev nije utemeljen na Ustavu Republike Srpske, navedeno je: da smatraju potrebnim da Vijeće razmotri da li osporeni zaključci, sa formalnopravnog aspekta, u smislu člana 70. Ustava, koji je dopunjen Amandmanom LXXVII i LXXXII na Ustav Republike Srpske može biti predmet ocjene ovog vijeća; da je, imajući u vidu  formalni aspekt postupka, potrebno konstatovati da Klub Bošnjaka nije formulisao svoj prijedlog amandmana na Zaključke, zbog čega, po njihovom mišljenju, Zajednička komisija Narodne skupštine Republike Srpske i Vijeće naroda Republike Srpske, nisu ni imali predmet rasprave, odnosno usaglašavanja. Takođe, navode da  ovaj zahtjev ima sva obilježja zahtjeva za ocjenu ustavnosti, odnosno da pokretanje postupka zaštite vitalnog nacionalnog interesa predstavlja, u ovom slučaju, isključivu zloupotrebu ovog ustavnog instituta. Nadalje, u odgovoru je ukazano i na to da iz zahtjeva kluba Bošnjaka, pored navoda o Zaključcima kao aktu kojim se derogiraju navedeni zakoni na nivou Bosne i Hercegovine, najavljuje „prestanka saradnje“ sa pravosudnim institucijama Bosne i Hercegovine, međunarodnim sudovima i organizacijama, krši Dejtonski mirovni sporazum stvara atmosfera nesigurnosti i ugroženosti Bošnjaka, te njihovog diskriminatornog  položaja u strukturama Ministarstva unutrašnjih poslova, nije vidljivo na koji način su povrijeđeni njihovi vitalni nacionalni interesi. Naime, smatraju da podnosilac zahtjeva nije ukazao kako i u čemu se sastoji derogacija međunarodnih sporazuma usvajanjem Zaključaka, imajući u vidu činjenicu da ovi sporazumi predstavljaju lex superior u odnosu na unutrašnje pravo, kao i to da čini materijalnu grešku u pogledu tvrdnje da se Zaključcima dovodi u pitanje saradnja Republike Srpske sa Međunarodnim sudom pravde u Hagu, jer je riječ o stalnom međunarodnom sudu nadležnom za sporove između država, koji ne utvrđuje individualnu krivičnopravnu odgovornost kao što to čini Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (INTERNATIONAL CRIMINAL TRIBUNAL for FORMER YUGOSLAVIA - ICTY) ili Međunarodni krivični sud (INTERNACIONAL CRIMINAL COURT – ICC). Zaključci se, kako navode, odnose i jednako primjenjuju na sve adresate, anacionalni su, i nisu diskriminirajući, te ne ugrožavaju vitalne nacionalne interese bilo kojeg konstitutivnog naroda. Dovođenje u korelaciju određenih akata Vlade Republike Srpske i Narodne skupštine Republike Srpske sa određenim zakonskim rješenjima ali i međunarodnim dokumentima, po njihovom mišljenju,  nije pravno relevantno za pitanja povrede vitalnog nacionalnog interesa kao i bojazan i pretpostavke o budućoj ne/saradnji institucija na nivou Bosne i Hercegovine. Predlažu da se zahtjev Kluba delegata bošnjačkog naroda kojim se osporavaju Zaključci odbije kao neosnovan jer  smatraju da nije utemeljen na Ustavu Republike Srpske, odnosno da, u konkretnom slučaju, nije povrijeđen vitalni nacionalni interes nijednog konstitutivnog naroda, kako je definisano Amandmanom LXXVII, kojim je dopunjen čln 70. Ustava Republike Srpske.

        Klub delegata srpskog naroda i Klub delegata hrvatskog naroda u Vijeću naroda Republike Srpske nisu dostavili odgovor na navedeno rješenje.     

     Osporene Zaključke o razmatranju Usmene informacije ministra unutrašnjih poslova Republike Srpske o aktivnostima SIPE u opštini Novi Grad i zaključcima Vlade Republike Srpske broj: 02/1-021-1578/15 od 10. decembra 2015. godine, Narodna skupština Republike Srpske je izglasala na 13. posebnoj sjednici, održanoj 10. decembra 2015. godine, pod brojem 02/1-021-1578/15, na osnovu člana  70. stav 1. tačka 2. Ustava Republike Srpske, članova 182. 187. stav 1. i. 2. i 254. stav 1. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 31/11). Ovim zaključcima je konstatovano: da Narodna Skupština Republike Srpske potvrđuje da današnjom akcijom Agencije za istrage i zaštitu BiH (SIPA) u Novom Gradu, a koja se odnosi na nenajavljeni pretres objekata policijske stanice i lokalne samouprave (opštine), došlo do teškog kršenja Ustava Republike Srpske i Ustava BiH i zakona Republike Srpske, te nepotrebnog ugrožavanja integriteta Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske i uznemiravanja građana i javnosti u cijelini (tačka 1); da Narodna Skupština Republike Srpske daje punu podršku zaključcima Vlade Republike Srpske u vezi sa njenom ocjenom o neustavnom i nezakonitom postupanju SIPE na području opštine Novi Grad (tačka 2); da Narodna Skupština Republike Srpske ocjenjuje da je osnovni uslov za dalju saradnju organa i institucija BiH i Republike Srpske provođenje ustavnih nadležnosti i međusobna koordinacija organa i institucija nadležnih za obezbjeđivanje i provođenje vladavine prava, ustavnosti i zakonitosti (tačka 3); da Narodna Skupština Republike Srpske poziva predstavnike Republike Srpske u organima i institucijama na nivou BiH da odmah spriječe dalje donošenje bilo kojih odluka kojima se ugrožava ustavni integritet, identitet i subjektivitet Republike Srpske, kao državotvorne jedinice BiH (tačka 4); da Narodna Skupština Republike Srpske zahtijeva od organa i institucija Republike Srpske da u slučaju kršenja ustavnih nadležnosti Republike Srpske od strane organa i institucija BiH odmah preduzme sve mjere i aktivnosti u okviru ustavnih i zakonskih prava i odgovornosti Republike Srpske (tačka 5); da Narodna Skupština Republike Srpske poziva građane, javna glasila i ukupnu javnost da obezbijede mirno i uzdržano ponašanje i pruže podršku svim mjerama i aktivnostima koje će donijeti organi i institucije Republike Srpske povodom događaja u opštini Novi Grad (tačka 6) i da ovi zaključci stupaju na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“.

      U postupku odlučivanja u meritumu Vijeće je, prije svega, imalo u vidu, u odgovoru  Narodne skupštine izraženu potrebu da Vijeće razmotri da li osporeni zaključci, sa formalnopravnog aspekta, u smislu člana 70. Ustava, koji je dopunjen Amandmanom LXXVII i LXXXII na Ustav Republike Srpske, može biti predmet ocjene ovog vijeća. U vezi s tim, Vijeće je utvrdilo da se o pitanjima nadležnosti Vijeća rješava u postupku prihvatljivosti zahtjeva za utvrđivanje povrede vitalnog nacionalnog interesa konstitutivnog naroda, o čemu je Vijeće odlučilo rješenjem o prihvatiljivosti broj: UV-2/16 od 27. januara 2016. god., pa se ono ne može isticati ni razmatrati u postupku donošenja meritorne odluke.

       Na osnovu navedenih ustavnih odredbi, odredbi osporenih zaključaka i navoda Kluba delegata bošnjačkog naroda, te navoda iz odgovora Narodne skupštine, Vijeće je utvrdilo da sadržaj osporenih zaključaka ne predstavlja materiju koja se odnosi na zaštitu vitalnih nacionalnih interesa konstitutivnih naroda definisanih Amandmanom LXXVII na Ustav Republike Srpske, kojim je dopunjen član 70. Ustava. Sadržaj Zaključaka ne može se smatrati povredom prava iz okvira zaštite vitalnih nacionalnih interesa konstitutivnih naroda, shodno tački 1. Amandmana LXXXVIII na Ustav Republike Srpske, prema kojoj Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona, drugih propisa i opštih akata Narodne skupštine sa odredbama Ustava o zaštiti vitalnih nacionalnih interesa konstitutivnih naroda. Takođe, Vijeće je ocijenilo da  se  osporeni zaključci ne mogu smatrati pitanjem vitalnog nacionalnog interesa nijednog konstitutivnog naroda u Republici Srpskoj posebno, jer se odredbe Zaključaka jednako odnose na svakog građanina Republike i ne sadrže nacionalne odrednice, te se ne mogu dovesti u vezu s povredom vitalnih nacionalnih interesa konstitutativnih naroda definisanih Amandmanom LXXVII na Ustav Republike Srpske, kojim je dopunjen član 70 Ustava.

     U vezi sa navodima iz zahtjeva Kluba delegata bošnjačkog naroda kojim se izražava bojazan i pretpostavke o budućoj saradnji institucija na nivou Bosne i Hercegovine i neprovođenje i nepoštovanje međunarodnih sporazuma, Vijeće je ocijenilo da isti nisu pravno relevantni za pitanja povrede vitalnog nacionalnog interesa.

        Na osnovu izloženog odlučeno je kao u dispozitivu ove odluke.      

        Ovu odluku Vijeće za zaštitu vitalnog interesa donijelo je u sastavu: predsjedavajući Vijeća Milenko Arapović, predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Amor Bukić, Zlatko Kulenović, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.