Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 40. stav 5. i člana 61. stav 1. tačka g) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 24. februara 2016. godine,  d o n i o   j e

R J E Š E Nj E

         Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti člana 11. stav 1. Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju (“Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 33/14).

O b r a z l o ž e nj e

         Nadežda Pantoš iz Prijedora dala je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti člana 11. stav 1. Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju (“Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 33/14), navodeći da osporena zakonska odredba nije u saglasnosti sa članovima 10. i 39. stav 3. Ustava Republike Srpske. Davalac inicijative navodi da je osporena odredba Zakona  neustavna zbog toga što ne propisuje mogućnost da poslove nastavnika u školi obavljaju i lica koja su završila prvi ciklus studija u trogodišnjem trajanju i ostvarili 180 ECTS bodova. S tim u vezi,  davalac inicijative ukazuje na odredbu člana 75. stav 1. tačka a) Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju (“Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 74/08, 106/09 i 104/11),  koja je izmijenjena osporenom odredbom,  a kojom je bilo propisano da poslove nastavnika  u školi može da obavlja lice koje, pored ostalih uslova, ima završen prvi ciklus studijskog programa i stručno zvanje u određenoj oblasti ili ekvivalent. Na taj način je, prema navodima davaoca inicijative, bilo omogućeno da poslove nastavnika obavljaju i lica koja su završila prvi ciklus studija u trogodišnjem trajanju na  Filozofskom fakultetu u Banjoj Luci i ostvarili 180 ECTS bodova, te stekla zvanje profesora filozofije. Imajući u vidu da ova lica sada, s obzirom na osporeno zakonsko rješenje, ne mogu predavati filozofiju u srednjoj školi, iako imaju zvanje profesora filozofije, predlaže da Sud utvrdi da osporeni član navedenog zakona nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske.

         Narodna skupština Republike Srpske nije dostavila odgovor  na navode iz inicijative.

          Osporenim članom 11. stav 1. Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju (“Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 33/14) izmijenjene su u članu 75. u stavu 1. Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju (“Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 74/08, 106/09 i 104/11) riječi: „Zakonom o radu - Prečišćeni tekst (Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 55/07) riječima: „zakonom kojim se uređuju radni odnosi“, a u tački a) poslije riječi „programa“ dodaju se riječi: “u četvorogodišnjem trajanju, sa najmanje ostvarenih 240 ECTS bodova“.                                                                        

         Odredbama  Ustava Republike Srpske, u odnosu na koje davalac inicijative osporava član  11. stav 1. Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju (“Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 33/14), utvrđeno je da su građani Republike ravnopravni u slobodama, pravima, dužnostima, jednaki pred zakonom i uživaju istu pravnu zaštitu bez obzira na rasu, pol, jezik, nacionalnu pripadnost, vjeroispovijest, socijalno porijeklo, rođenje, obrazovanje, imovno stanje, političko i drugo uvjerenje, društveni položaj ili drugo lično svojstvo (član 10), te da je svako slobodan u izboru zanimanja i zaposlenja i pod jednakim uslovima mu je dostupno radno mjesto i funkcija (član 39. stav 3).

         Za ocjenu ustavnosti osporene odredbe Zakona od značaja je, po ocjeni Suda, tačka 12. Amandmana XXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je mijenjan član 68. Ustava, prema kojoj Republika, između ostalog, uređuje i obezbjeđuje obrazovanje.

         Imajući u vidu da Republika uređuje i obezbjeđuje sistem u oblasti obrazovanja, te da je srednje obrazovanje djelatnost od opšteg društvenog interesa, zakonodavac je, po ocjeni Suda, bio ovlašćen da propiše uslove za obavljanje poslova nastavnika i stručnih saradnika koji obavljaju vaspitno-obrazovni  rad u školi. Koje će uslove, kao i stepen i vrstu stručne spreme za zasnivanje radnog odnosa nastavnika i stručnih saradnika predvidjeti, stvar je cjelishodne procjene zakonodavca i o tome, prema članu 115. Ustava, nije nadležan da odlučuje Ustavni sud. 

          Po ocjeni Suda, osporenom odredbom Zakona nisu povrijeđena ustavna načela iz  članova 10. i 39. stav 3. Ustava, na koje ukazuje davalac inicijative, jer se navedena odredba odnosi na sve građane koji ispunjavaju jednake uslove za nastavnike i stručne saradnike, a uz to njome se ne ograničava pravo na rad licima koja ispunjavaju zakonom propisane uslove.

         S obzirom na to da je konačno odlučeno o ustavnosti osporene odredbe člana 11. stav 1. Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju, Sud je ocijenio da je bespredmetno razmatrati zahtjev davaoca inicijative da se obustavi od primjene predmetna odredba Zakona.

        Cijeneći da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i da prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske, u ovom predmetu odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka. 

         Na osnovu izloženog  odlučeno je kao u  dispozitivu ovog rješenja.

         Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.