Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 40. stav 5, člana 42. stav 1. i člana 61. stav 1. tačka g) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 27. maja 2015. godine, d o n i o j e
R J E Š E Nj E
Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 20. stav (1) tačka b) i člana 28. stav (1) tačka b) Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac, broj: 01-945-1/13 od 13. marta 2013. godine, i članova 2. i 3. Statuta o izmjenama Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac broj: 01-4556-1/13 od 23. decembra 2013. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Mira Ćajić iz Sokoca dala je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti člana 20. stav (1) tačka b) i člana 28. stav (1) tačka b) Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac, broj: 01-945-1/13 od 13. marta 2013. godine, koji je donio v.d. Upravni odbor ove ustanove. U inicijativi, kao i kasnije dostavljenim zahtjevima za hitno postupanje Suda, navedeno je da osporeni članovi Statuta nisu u saglasnosti sa članom 39. stav 3. Ustava Republike Srpske, odnosno da je razlog podnošenja inicijative neusklađenost propisanih uslova za članove Upravnog odbora i direktora Bolnice sa ovom ustavnom odredbom kojom je utvrđeno da su svima radna mjesta i funkcije dostupna pod jednakim uslovima.
Javna zdravstvena ustanova Psihijatrijska bolnica Sokolac dostavila je Ustavnom sudu odgovor na navode iz inicijative, u kome je navedeno da su na sjednici v.d. Upravnog odbora, od 23. decembra 2013. godine, usvojili izmjene Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac, da se ove izmjene odnose na osporene članove 20. stav (1) tačka b) i člana 28. stav (1) tačka b) Statuta Bolnice i da izmijenjeni članovi nisu u suprotnosti sa Ustavom i zakonom.
Osporenom odredbom člana 20. stav (1) tačka b) Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac, broj: 01-945-1/13 od 13. marta 2013. godine, propisani su posebni uslovi za imenovanje direktora Bolnice, odnosno da za direktora Bolnice može biti imenovan doktor medicine-specijalista jedne od grana medicine iz okvira djelatnosti Bolnice (integrisani studij medicine-360 ECTS bodova) ili diplomirani ekonomista (prvi ciklus-240 ECTS bodova) ili diplomirani pravnik (prvi ciklus-240 ECTS bodova), najmanje pet godina radnog iskustva u struci, poznavanje problematike iz oblasti zdravstva, posjedovanje rukovodnih i organizacionih sposobnosti i najmanje jedna godina radnog iskustva u rukovođenju.
Osporenom odredbom člana 28. stav (1) tačka b) ovog statuta propisani su posebni uslovi za imenovanje članova Upravnog odbora Bolnice, odnosno da za člana Upravnog odbora može biti imenovan doktor medicine-specijalista jedne od grana medicine iz okvira djelatnosti Bolnice (integrisani studij medicine-360 ECTS bodova) ili diplomirani pravnik (prvi ciklus-240 ECTS bodova) ili diplomirani ekonomista (prvi ciklus-240 ECTS bodova), poznavanje problematike iz oblasti zdravstva i poznavanje sadržaja i načina rada Upravnog odbora
U postupku ocjenjivanja ustavnosti i zakonitosti osporenih članova Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac, Sud je, prije svega, imao u vidu da su članovima 2. i 3. Statuta o izmjenama Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac, broj: 01-4556-1/13 od 23. decembra 2013. godine, između ostalog, izmijenjene i osporene odredbe, odnosno da je član 20. stav (1) tačka b) izmijenjen tako što je, pored navedenih posebnih uslova za direktora Bolnice, propisan i uslov: diplomirani psiholog (prvi ciklus-240 ECTS bodova) i diplomirani socijalni radnik (prvi ciklus-240 ECTS bodova), te brisani uslovi: posjedovanje rukovodnih i organizacionih sposobnosti i najmanje jedna godina radnog iskustva u rukovođenju i da je osporena odredba člana 28. stav (1) tačka b) izmijenjena tako što je, pored navedenih posebnih uslova za članove Upravnog odbora Bolnice, propisan i uslov: diplomirani psiholog (prvi ciklus-240 ECTS bodova), a umjesto uslova: poznavanje sadržaja i načina rada Upravnog odbora, propisan je uslov: najmanje pet godina radnog iskustva u struci.
S obzirom na navedeno, kao i to da se odgovor donosioca Statuta odnosi na njegove izmijenjene odredbe, Sud je istovremeno, ocjenjujući osporene odredbe ocjenjivao i ustavnost i zakonitost člana 2. i člana 3. Statuta o izmjenama Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac, jer je ostao isti osnov osporavanja i u pogledu propisivanja dodatnih i brisanja pojedinih uslova za imenovanje direktora i članova Upravnog odbora Bolnice. Na osnovu navedenog Sud je, u skladu sa članom 42. stav 1. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 104/11 i 92/12), proširio ocjenu ustavnosti i zakonitosti i na čl. 2. i član 3. Statuta o izmjenama Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac broj: 01-4556-1/13 od 23. decembra 2013. godine.
Ustavom Republike Srpske, u članu 39, utvrđeno je da svako ima pravo na rad i slobodu rada (stav 1) i da je svako slobodan u izboru zanimanja i zaposlenja i pod jednakim uslovima mu je dostupno radno mjesto i funkcija (stav 3). Amandmanom XXXII na Ustav, kojim je zamijenjen član 68. Ustava, utvrđeno je da Republika uređuje i obezbjeđuje sistem javnih službi (tačka 11) i radne odnose, zaštitu na radu, zapošljavanje, socijalno osiguranje i druge oblike socijalne zaštite, zdravstvo, boračku i invalidsku zaštitu, brigu o djeci i omladini, obrazovanje, kulturu i zaštitu kulturnih dobara, fizičku kulturu (tačka 12), dok je članom 108. stav 2. Ustava utvrđeno da propisi i opšti akti moraju biti u skladu sa zakonom.
Zakonom o zdravstvenoj zaštiti (“Službeni glasnik Republike Srpske” broj 106/09), koji je naveden kao pravni osnov za donošenje osporenih statuta, između ostalog, propisano je da statut zdravstvene ustanove utvrđuje djelatnost, nadležnost organa, unutrašnju organizaciju, upravljanje, poslovanje, uslove za imenovanje i razrješenje direktora i upravnog odbora, kao i druga pitanja značajna za rad ustanove (član 74. stav 1).
Zakonom o sistemu javnih službi (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 68/07 i 109/12), koji je takođe naveden kao pravni osnov za donošenje oba statuta, pored ostalog, propisano je da upravni odbor ustanove imenuje i razrješava osnivač, da ima najmanje tri člana, da se broj članova utvrđuje aktom o osnivanju, da zaposleni u ustanovi ne mogu biti članovi njegovog upravnog odbora i da upravni odbor ustanove čiji je osnivač Republika imenuje i razrješava Vlada Republike Srpske, na prijedlog nadležnog ministarstva i nakon sprovedenog postupka javne konkurencije (član 16) i da direktora ustanove imenuje i razrješava osnivač na period od četiri godine i uz prethodno sprovedeni postupak javne konkurencije, te da se uslovi za direktora ustanove utvrđuju statutom (član 18).
Ocjenjujući ustavnost i zakonitost osporenih odredaba statuta Sud je utvrdio da su osporene odredbe člana 20. stav (1) tačka b) i člana 28. stav (1) tačka b) Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac u vrijeme važenja bile u granicama zakonskih ovlašćenja, saglasno odredbi člana 74. stav 1. Zakona o zdravstvenoj zaštiti (“Službeni glasnik Republike Srpske” broj 106/09), odnosno da su član 2. i član 3. Statuta o izmjenama Statuta Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac, u granicama zakonskih ovlašćenja, saglasne istoj zakonskoj odredbi. Osporene odredbe su saglasne i ustavnom principu sadržanom u članu 108. stav 2. Ustava o obaveznoj saglasnosti propisa i opštih akata sa zakonom kao i ustavnom principu iz člana 39. stav 3. Ustava, prema kojem je svako slobodan u izboru zanimanja i zaposlenja i pod jednakim uslovima mu je dostupno radno mjesto i funkcija. Naime, Sud je, polazeći od navedenih ustavnih i zakonskih odredaba, ocijenio da je v.d. Upravni odbor Javne zdravstvene ustanove Psihijatrijska bolnica Sokolac ovlašćen da statutom, shodno svojoj poslovnoj politici, utvrđuje, pored ostalog, i posebne uslove za imenovanje direktora i članova upravnog odbora Bolnice. Takođe, donosilac osporenih akata se, s obzirom na to da Zakonom nisu izričito propisani posebni uslovi za navedene poslove, odnosno da je njihovo propisivanje isključivo u domenu autonomnog regulisanja Bolnice, kretao u okvirima svojih ustavnih i zakonskih ovlašćenja, zbog čega, po ocjeni Suda, ovakvim propisivanjem nije narušen ni princip zakonitosti iz člana 3. stav 1. tačka (A) Zakona o ministarskim, vladinim i drugim imenovanjima Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” broj 41/03), prema kome odgovorni javni službenik obezbjeđuje da se sva javna imenovanja vrše na zakonit način i u skladu sa svim važećim pravilima, propisima i zakonima. Isto tako, Sud je ocijenio da se ovim odredbama ne ograničava pravo na rad i prava koja iz tog proističu, pošto se, pod istim uslovima i na jednak način odnose na sve građane koji se nalaze u istoj pravnoj situaciji, kao i to da ocjena opravdanosti i cjelishodnosti osporenih posebnih uslova koje treba da ispunjavaju kandidati za imenovanje direktora i članove Upravnog odbora Bolnice, prema članu 115. Ustava Republike Srpske, nije u nadležnosti Suda.
Cijeneći da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 104/11 i 92/12), u ovom predmetu odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.
Na osnovu izloženog Sud je odlučio kao u izreci ovog rješenja.
Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.
Broj: U-22/14 PREDSJEDNIK
27. maj 2015. godine USTAVNOG SUDA
Džerard Selman