Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske i člana 61. stav 1. tač. 1. i 2. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske – prečišćeni tekst (“Službeni glasnik Republike Srpske” broj 54/05), na sjednici održanoj 25. oktobra 2011. godine, d o n i o j e
O D L U K U
Utvrđuje se da član 6. st. 5. i 10. i član 9. stav 2. Statuta opštine Vlasenica („Službeni glasnik Skupštine opštine Vlasenica“ broj 4/07), koji je donijela Skupština opštine Vlasenica, nisu u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.
O b r a z l o ž e nj e
Klub Bošnjaka u Vijeću naroda Republike Srpske prijedlogom je pokrenuo postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti čl. 6. i 9. Statuta opštine Vlasenica („Službeni glasnik Skupštine opštine Vlasenica“ broj 4/07), koji je donijela Skupština opštine Vlasenica. U prijedlogu i naknadno dostavljenom izvještaju Udruženja građana „Bosona“, kao dopuni argumentacije iz prijedloga, navodi se da osporeni članovi Statuta nisu u saglasnosti sa članom 1. stav 4. i članom 10. Ustava Republike Srpske i članom 5. stav 2. Zakona o lokalnoj samoupravi. Naime, predlagač smatra da vjerska obilježja u grbu opštine Vlasenica, propisana osporenim članom 6. st. 5. i 10. Statuta, kao obilježja samo srpskog naroda, znače neravnopravnost drugih konstitutivnih naroda i diskriminaciju bošnjačkog naroda. Navode da i propisivanje osporenim članom 9. stav 2. Statuta da je slava Opštine dan Svetih apostola Petra i Pavla takođe nije u skladu sa ustavnim načelima ravnopravnosti i nediskriminacije, jer se sa slavom kao vjerskim praznikom ne mogu poistovjetiti pripadnici drugih vjeroispovijesti.
U odgovoru na navode predlagača, koji je Ustavnom sudu dostavila opština Vlasenica, pored ukazivanja na dokumente koje dostavljaju Sudu, navode da je ova opština, 2001. godine, raspisala Konkurs za izradu grba opštine Vlasenica i da je komisija od više prijavljenih radova, u Statut unijela prvonagrađeni rad.
Statut opštine Vlasenica („Službeni glasnik Skupštine opštine Vlasenica“ broj 4/07), Skupština opštine Vlasenica je donijela na osnovu člana 30. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 101/04, 42/05 i 118/05). Osporenim članom 6. stav 5. ovog statuta propisano je da se u središnjem dijelu grba kao simbola Opštine nalazi crkva (manastir) Sv. Apostola Petra i Pavla, a stavom 10. ovog člana – da se u donjem dijelu grba nalazi krst, simbol stradanja Vlasenčana u ratovima.
Osporenim članom 9. stav 2. Statuta propisano je da je slava Opštine 12. juli, dan Svetih apostola Petra i Pavla i da je neradni dan za sve opštinske organe, preduzeća i ustanove na području opštine Vlasenica.
U postupku ocjenjivanja ustavnosti i zakonitosti osporenih članova Statuta opštine Vlasenica Sud je imao u vidu da je Ustavom Republike Srpske: u članu 5. alineje 1. i 2. propisano da se ustavno uređenje Republike temelji na garantovanju i zaštiti ljudskih sloboda i prava u skladu sa međunarodnim standardima i obezbjeđivanju nacionalne ravnopravnosti i zaštiti vitalnih interesa konstitutivnih naroda; u članu 8. stav 1. da Republika ima zastavu, grb i himnu; u članu 10. da su građani Republike Srpske ravnopravni u slobodama, pravima i dužnostima, jednaki su pred zakonom, i uživaju istu pravnu zaštitu bez obzira na rasu, pol, jezik, nacionalnu pripadnost, vjeroispovijest, socijalno porijeklo, rođenje, obrazovanje, imovno stanje, političko i drugo uvjerenje, društveni položaj ili drugo lično svojstvo i u članu 102. stav 1. tačka 8. da opština preko svojih organa u skladu sa zakonom obavlja i druge poslove utvrđene Ustavom, zakonom i statutom opštine.
Takođe, Sud je u ovom postupku imao u vidu i odredbu člana 5. Zakona o lokalnoj samoupravi (“Službeni glasnik Republike Srpske” br.101/04, 42/05 i 118/05), kojom je propisano da jedinica lokalne samouprave ima jedan ili više simbola (stav 1); da simbol izražava istorijsko, kulturno i prirodno nasljeđe jedinice lokalne samouprave (stav 2); da grb jedinice lokalne samouprave mora biti sačinjen i opisan po pravilima heraldike (stav 3), da se oblik, sadržaj i upotreba simbola regulišu statutom jedinice lokalne samouprave u skladu sa zakonom i da skupština opštine, pored ostalog donosi odluku o proglašenju praznika opštine (član 30. alineja 13).
Pored navedenog, Sud je utvrdio da je Zakonom o praznicima Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” broj 43/07), u članu 6. propisano da se statutom jedinice lokalne samouprave može odrediti i jedan dan – praznik, kao radni dan koji se slavi na području jedinice lokalne samouprave.
Imajući u vidu da grb, kao simbol opštine Vlasenica, na osnovu navedenih ustavnih i zakonskih odredbi, treba da odražava istorijsko, kulturno i prirodno nasljeđe svih građana ove jedinice lokalne samouprave, Sud je ocijenio da osporeni član 6. stav 5. i 10. Statuta opštine Vlasenica („Službeni glasnik Skupštine opštine Vlasenica“ broj 4/07) nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom. Naime, grb opštine Vlasenica je zvanični simbol osnovne teritorijalne jedinice lokalne samouprave i kao takav, po ocjeni Suda, mora da bude prihvatljiv za sve građane te teritorijalne jedinice, što je utvrđeno i navedenim odredbama Ustava Republike Srpske. S obzirom na to da je osporenim članom Statuta propisano da se u središnjem dijelu grba kao simbol Opštine nalazi crkva (manastir) Sv. Apostola Petra i Pavla i da krst, koji se nalazi u donjem dijelu grba simbolizuje stradanja Vlasenčana u ratovima, nesporno je, po ocjeni Suda, da se radi o simbolima koji predstavljaju samo građane hrišćanskog pravoslavnog vjerskog i kulturnog nasljeđa, odnosno ne radi se o simbolima sa kojima se mogu identifikovati svi građani ove multinacionalne teritorijalne jedinice.
U pogledu osporavanja odredbe člana 9. stav 2. Statuta Sud je, na osnovu navedenih ustavnih i zakonskih odredbi, ocijenio da ni ova odredba nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom. Naime, iz Ustava Republike Srpske proizlazi da se građaninu garantuje sloboda izražavanja nacionalne pripadnosti i kulture... i da niko nije dužan da se izjašnjava o svojoj nacionalnoj pripadnosti, da sve vjerske zajednice imaju isti pravni položaj i slobode u vršenju vjerskih poslova i vjerskih obreda i da je protivustavno raspirivanje, nacionalne, rasne i vjerske mržnje i netrpeljivosti. Dakle, ovi principi zabranjuju prisiljavanje građana na određeni vjerski sadržaj, kao i na pravo da ne ispovijeda nijednu vjeru. Osporenim propisivanjem svetkovanja krsne slave opštine-grada, uvode se vjerski običaji u jedinice lokalne samouprave i dovode u privilegovan položaj pripadnici jedne vjere u odnosu na ostale građane. Na taj način vjera postaje razlog odvajanja, nerazumijevanja i razlikovanja njenih građana. Pored toga, Sud je utvrdio da je Skupština opštine Vlasenica, suprotno članu 6. Zakona o praznicima Republike Srpske, istim članom propisala da je to neradni, umjesto radni dan za sve opštinske organe, preduzeća i ustanove na području opštine Vlasenica. Ovakvim normiranjem, po ocjeni Suda, Skupština opštine Vlasenica je povrijedila i princip zakonitosti iz člana 108. Ustava Republike Srpske, prema kojem propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom.
Na osnovu izloženog Sud je odlučio kao u izreci ove odluke.
Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda Mirko Zovko i sudije: Mihailo Adamović, Vojin Bojanić, Milorad Ivošević, Adem Medić, prof. dr Duško Medić, prof. dr Marko Rajčević, Branko Sunarić i Avdo Špiljak.
Broj: U-31/10 PREDSJEDNIK
25. oktobar 2011. godine USTAVNOG SUDA
Mirko Zovko