Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 37. stav 1. tač. a) i g), člana 40. stav 5. i člana 61. stav 1. tačka g) i d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (''Službeni glasnik Republike Srpske'' br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 24. septembra 2025. godine, d o n i o  je

R J E Š E Nj E

Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti člana 44. stav 2. i člana 154. stav 1. Zakona o prekršajima Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 63/14, 110/16, 36/15 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske, 100/17, 19/21 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske i 90/23).

Ne prihvata se inicijativa za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti člana 149. st. 3. i 4. Zakona o prekršajima Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 63/14, 110/16, 36/15 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske, 100/17, 19/21 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske i 90/23).

Ne prihvata se inicijativa za pokretanje postupka za ocjenjivanje saglasnosti člana 44. stav 2. i člana 154. stav 1. Zakona o prekršajima Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 63/14, 110/16, 36/15 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske, 100/17, 19/21 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske i 90/23) sa članom 70. stav 2. Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 53/12, 91/17, 66/18 i 15/21).

O b r a z l o ž e nj e

Lazar Đukić iz Bijeljine dao je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti člana 44. stav 2, člana 149. st. 3. i 4. i člana 154. stav 1. Zakona o prekršajima Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 63/14, 110/16, 36/15 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske, 100/17, 19/21 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske i 90/23). U inicijativi se navodi da osporene zakonske odredbe nisu u saglasnosti sa članom 19. stav 1. Ustava Republike Srpske i članom 70. stav 2. Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 53/12, 91/17, 66/18 i 15/21). Naime, davalac inicijative smatra da je osporenim propisivanjem zakonodavac prekršio opšta pravna pravila računanja rokova, jer je odredio da se rok za plaćanje novčane kazne iz prekršajnog naloga, kao i rok za podnošenje zahtjeva za sudsko odlučivanje po prekršajnom nalogu, računa od dana uručenja naloga, a ne od narednog dana od uručenja/prijema prekršajnog naloga, kako je to propisano članom 70. stav 2. Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske. U vezi sa navedenim, u inicijativi se ukazuje na član 105. stav 2. Zakona o prekršajima Republike Srpske, kojim je propisano da ukoliko ovim zakonom nisu uređena pojedina pitanja prekršajnog postupka, na ta pitanja se shodno primjenjuju odredbe Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske, te, između ostalog, i odredbe o rokovima. Polazeći od svog stava o nesaglasnosti osporenih zakonskih normi sa članom 70. stav 2. Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske, davalac inicijative zaključuje da je zakonodavac, na taj način, onemogućio pravo na odbranu u sudskom prekršajnom postupku i time narušio garancije iz člana 19. stav 1. Ustava. Obrazlažući navode o povredi ove ustavne norme, iznosi mišljenje da je osporenim propisivanjem suspendovan jedan dan roka u kojem bi okrivljeni mogao nadležnom sudu da podnese zahtjev za sudsko odlučivanje ukoliko smatra da nije odgovoran za prekršaj, te da mu je onemogućeno da u zakonskom roku od sedam dana plati polovinu izrečene novčane kazne. 

Narodna skupština Republike Srpske nije dostavila odgovor na inicijativu.

Osporenim odredbama Zakona o prekršajima Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 63/14, 110/16, 36/15 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske, 100/17, 19/21 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske i 90/23) propisano je:

„Ukoliko okrivljeni protiv kojeg je izdat prekršajni nalog prihvati odgovornost i, najkasnije u roku od osam dana od dana prijema prekršajnog naloga, plati polovinu izrečene novčane kazne, oslobađa se plaćanja druge polovine izrečene novčane kazne (član 44. stav 2);

Prekršajni nalog sadrži pouku da ukoliko lice protiv kojeg je izdat prekršajni nalog prihvati odgovornost i najkasnije u roku od osam dana od dana prijema prekršajnog naloga plati polovinu izrečene novčane kazne, oslobađa se plaćanja druge polovine izrečene novčane kazne (član 149. stav 3);

Prekršajni nalog sadrži upozorenje da okrivljeni ima pravo da podnese zahtjev za sudsko odlučivanje u roku od osam dana od dana uručenja, sa naznakom kojem sudu okrivljeni treba da podnese zahtjev (član 149. stav 4);

Okrivljeni može nadležnom sudu podnijeti zahtjev za sudsko odlučivanje o prekršajnom nalogu u roku od osam dana od dana uručenja naloga, u skladu sa članom 149. stav 4. ovog zakona (član 154. stav 1).“

Razmatrajući navode inicijative, Sud je utvrdio da Odlukom ovog suda broj U-14/14 od 29. aprila 2015. godine („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 36/15) nije prihvaćena inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti, između ostalog, i člana 149. Zakona o prekršajima Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 63/14), jer je Sud ocijenio da ovom zakonskom odredbom nije došlo do povrede Ustava Republike Srpske. Istovremeno, Sud je konstatovao da naknadnim izmjenama i dopunama ovog zakona, koje su objavljene u „Službenom glasniku Republike Srpske“ br. 110/16, 100/17 i 90/23, član 149. nije izmijenjen, niti dopunjen. Dakle, imajući u vidu da je navedenom odlukom ovog suda već odlučeno o ustavnosti osporenog člana 149. st. 3. i 4. Zakona o prekršajima Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 63/14, 110/16, 36/15 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske, 100/17, 19/21 - Odluka Ustavnog suda Republike Srpske i 90/23), Sud je, na osnovu člana 37. stav 1. tačka g) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12) odlučio da ne prihvati inicijativu za ocjenjivanje ove zakonske odredbe.

U postupku ocjenjivanja ustavnosti člana 44. stav 2. i člana 154. stav 1. predmetnog zakona, Sud je imao u vidu odredbe Ustava koje su relevantne u konkretnom slučaju, a kojim je utvrđeno: da Republika uređuje i obezbjeđuje, pored ostalog, organizaciju, nadležnosti i rad državnih organa i druge odnose od interesa za Republiku, u skladu sa Ustavom (tač. 10. i 18. Amandmana XXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je zamijenjen član 68. Ustava), da se osnivanje, nadležnost, organizacija i postupak pred sudovima utvrđuje zakonom (član 122), da se slobode i prava ostvaruju, a dužnosti ispunjavaju neposredno na osnovu Ustava, osim kada je Ustavom predviđeno da se uslovi za ostvarivanje pojedinih od njih utvrđuju zakonom (član 49. stav 1), da se zakonom može propisati način ostvarivanja pojedinih prava i sloboda samo kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje (član 49. stav 2). Članom 70. stav 1. tačka 2. Ustava utvrđeno je da Narodna skupština donosi zakone, druge propise i opšte akte, a članom 108 stava 1. da zakoni, statuti, drugi propisi i opšti akti moraju biti u saglasnosti sa Ustavom.

Članom 19. stav 1. Ustava, u odnosu na koji davalac inicijative traži ocjenjivanje ustavnosti osporenih zakonskih odredaba, utvrđeno je da je zajamčeno pravo na odbranu.

Po ocjeni Suda, iz citiranih ustavnih odredaba proizlazi ovlašćenje zakonodavca da uredi postupak pred sudovima i drugim državnim organima, pa tako i prekršajni postupak, a u okviru tog ovlašćenja i da uredi pitanje plaćanja novčane kazne izrečene u prekršajnom postupku i propiše rok u kojem okrivljeni može nadležnom sudu podnijeti zahtjev za sudsko odlučivanje o prekršajnom nalogu.

Imajući u vidu sadržaj člana 44. stav 2. i člana 154. stav 1. predmetnog zakona, Sud je ocijenio da ovakvim normiranjem nije došlo do povrede prava na odbranu iz člana 19. stav 1. Ustava, kako se to navodi u inicijativi. Sud, naime, smatra da se sadržaj osporenih odredaba ne može dovesti u vezu sa ovom ustavnom garancijom, jer je ovim normama Zakona o prekršajima Republike Srpske propisan uslov pod kojim okrivljeni može platiti polovinu izrečene novčane kazne u prekršajnom postupku (član 44. stav 2) i rok u kojem okrivljeni može nadležnom sudu podnijeti zahtjev za sudsko odlučivanje o prekršajnom nalogu (član 154. stav 1). Po ocjeni Suda, osporenim normiranjem je zakonodavac, na osnovu ovlašćenja da uredi osnovna pravila prekršajnog postupka, propisao navedene rokove, ne izlazeći iz Ustavom utvrđenih okvira, a navodi inicijative o povredi prava na odbranu iz člana 19. stav 1. Ustava se temelje prevashodno na pogrešnom tumačenju predmetnih zakonskih normi.

Naime, davalac inicijative, prije svega, iznosi stav o nesaglasnosti osporenih odredaba predmetnog zakona sa članom 70. stav 2. Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske, kojim je propisano računanje rokova u odnosu na čas ili dan kada je izvršeno dostavljanje ili saopštavanje u krivičnom postupku. Potom, u vezi s tim, ukazuje na član 105. stav 2. Zakona o prekršajima Republike Srpske, kojim je, u slučaju da ovim zakonom nisu uređena pojedina pitanja prekršajnog postupka, predviđena shodna primjena Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske, pored ostalog, i u pogledu računanja rokova. Tvrdeći da postoji nesaglasnost osporenih normi Zakona o prekršajima Republike Srpske sa propisivanjem računanja rokova iz Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske, davalac inicijative izvodi zaključak o povredi prava na odbranu iz člana 19. stav 1. Ustava, jer smatra da je različitim propisivanjem računanja rokova u odnosu na Zakon o krivičnom postupku Republike Srpske zakonodavac osporenim propisivanjem građanima „onemogućio pravo na odbranu u sudskom prekršajnom postupku na način da im je suspendovao jedan dan roka u kojem bi isti mogli da podnesu zahtjev za odlučivanje nadležnom sudu.“

Dakle, kako iz navedenog proizlazi, davalac inicijative, osporavajući predmetne zakonske norme u odnosu na član 19. stav 1. Ustava, ne navodi relevantne ustavnopravne razloge, već zaključak o njihovoj neustavnosti izvodi posrednim putem, nalazeći postojanje nesaglasnosti člana 154. stav 1. Zakona o prekršajima Republike Srpske sa članom 70. stav 2. Zakona o krivičnom postupku Republike Srpske. Imajući u vidu odredbe člana 115. Ustava, Sud nije nadležan da ocjenjuje saglasnost odredaba jednog zakona sa odredbama drugog zakona, već saglasnost zakona, drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i saglasnost propisa i opštih akata sa zakonom.

Kako je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske, o ustavnosti osporenih zakonskih normi odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.

Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.

Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Vojin Bojanić, Svetlana Brković, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Radomir V. Lukić, prof. dr Ivanka Marković, prof. dr Darko Radić i akademik prof. dr Snežana Savić.

                                                                                                              PREDSJEDNIK

                                                                                                             USTAVNOG SUDA

                                                                                                           Mr Džerard Selman

Broj: U-82/24                                                                                              

24. septembar 2025. godine