Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 37. stav 1. tačka a) i člana 61. stav 1. tačka d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 24. septembra 2025. godine,  d o n i o   j e

       R J E Š E Nj E

Ne prihvata se inicijativa za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 4. (opšti dio), poglavlje Prava i obaveze banke, stav 1. tačka 1, stav 3. tač. 5, 6. i 7. i člana 4. stav 2. poglavlja Otkaz korištenja usluge, Opštih uslova poslovanja „ADDIKO BANK“ a.d. Banjaluka broj protokola NO-II-15/21 od 26.2.2021. godine; čl. 6. i 87. Opštih uslova poslovanja „ATOS BANK“ a.d. Banjaluka broj 0001-109/24 od 27.5.2024. godine; člana 2. stav 2.1. tačka 10. alineja a), člana 2. stav 2.2. tačka 8. alineja a), stav 2.5.5. tačka 1. alineja 2) i stava 2.5.5. tačka 2. Opštih uslova poslovanja „NLB BANK“ a.d. Banjaluka broj NO-61/24 od 28.2.2024. godine; člana 5.  stav 1. tač. 1. i 16, člana 8. stav 1. tačka 4. i st. 2. i 4. Opštih uslova poslovanja „NOVA BANKA“ a.d. Banjaluka  sa pravnim licima broj NO-R-III-36/24 od 28.3.2024. godine; člana 4. stav 4.1. tač. 5 i 8. Opštih uslova poslovanja „ MF BANK“ a.d. Banjaluka broj 2-101-24-09207 od 28.8.2024. godine;  čl. 2. i 6. Opštih uslova korištenja platnog prometa  „RAIFFEISEN BANK“ d.d. Bosna i Hercegovina; člana 6. stav 2. Opštih uslovi poslovanja „NAŠA BANKA“ a.d. Banjaluka; člana II. tačka 3.2. i člana VI tač. 2.1 i 2.4. alineja 14. Opštih uslova poslovanja sa pravnim licima i preduzetnicima „UNICREDIT BANK“ a.d. Banjaluka br. NO-132/22 od 25.7.2022. godine; člana II. tačka 5.2. i člana VI tač.2.1 i 2.4. alineja 10. Opštih uslova poslovanja sa fizičkim licima „UNICREDIT BANK“ a.d. Banjaluka br. NO-133/22 od 25.7.2022. godine; člana 7. stav 1. alineja 1. Opštih uslova poslovanja „BANKE POŠTANSKE ŠTEDIONICE“ a.d. Banjaluka br. NO-193/22 od 26.4.2022. godine.

O b r a z l o ž e nj e

„Prointer ITSS“ d.o.o. Banjaluka dao je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti, Opštih uslova poslovanja, donesenih od strane  „ADDIKO BANK“ a.d. Banjaluka, „ATOS BANK“ a.d. Banjaluka, „NLB BANK“ a.d. Banjaluka, „NOVA BANKA“ a.d. Banjaluka, „MF BANK“ a.d. Banjaluka, „RAIFFEISEN BANK“ d.d. Bosna i Hercegovina, „NAŠA BANKA“ a.d. Banjaluka,  „UNICREDIT BANK“ a.d. Banjaluka i „BANKE POŠTANSKE ŠTEDIONICE“ a.d. Banjaluka, i to odredaba koje se odnose na diskreciono pravo banke da odlučuje o izboru klijenata sa kojima će stupiti u poslovne odnose (što uključuje i pravo banke da odbije zaključenje ugovora, odnosno pružanje usluge klijentu) i odredaba koje se odnose na jednostrani raskid ugovornog odnosa između banke i klijenta. Davalac inicijative osporava Opšte uslove poslovanja navedenih banaka u odnosu na čl. 50. i 52. Ustava Republike Srpske,  član 8. stav 1, čl. 8a i  8d stav 1. i član 18. stav 1. Zakona o unutrašnjem platnom prometu („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 52/12, 92/12, 58/19, 38/22 i 63/24), član 6. stav 1, član 123. stav 1, član 134. st. 1. i 2. i član 136. Zakona o bankama („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 4/17, 19/18, 54/19 i 63/24) te u odnosu na član 1. Prvog protokola Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i člana 1. stav 1. Protokola broj 12 uz ovu konvenciju, a kod „ADDIKO BANK“ a.d. Banjaluka davalac inicijative osporava Opšte uslove poslovanja još i u odnosu na član 1058. Zakona o obligacionim odnosima. Davalac inicijative, naime, smatra da navedene banke posluju suprotno gore navedenim odredbama Ustava i važećim propisima kojima se uređuje bankarsko poslovanje u Republici Srpskoj, što dovodi do monopolskog položaja banaka, jer iste ostavljaju sebi diskreciono pravo da bez obrazloženja odbijaju ulazak u poslovni odnos sa poslovnim subjektom ili fizičkim licem. U inicijativi se dalje navodi da se na taj način povređuju prava fizičkih i pravnih lica da otvore račun u banci, preko kojih bi ostvarivali određena prava, odnosno pravo na zaradu. Pored toga, u inicijativi se takođe navodi da je i normiranje u osporenim Opštim uslovima poslovanja, gdje se bankama daje pravo na jednostrani prekid već postojećeg poslovnog odnosa, u suprotnosti sa svim gore pobrojanim zakonskim odredbama,  jer iste na ovaj način direktno, po mišljenju davaoca inicijative, vrše diskriminaciju svojih postojećih i budućih klijenata. Zaključno, davalac inicijative predlaže da Sud utvrdi da osporeni pravni akti nisu u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i zakonom.

Ustavni sud je uvidom u osporene akte utvrdio da Opšti uslovi poslovanja navedenih banaka ne sadrže opšte obavezujuće norme, već da isti, kako bi važili i kako bi se primjenjivali, moraju biti dio konkretnog ugovornog odnosa. Naime, ovo nisu opšti pravni akti, u smislu člana 115. Ustava Republike Srpske, već specifični interni akti koji djeluju obavezujuće prema njihovom donosiocu, a u odnosu na treća lica ovi akti djeluju kao svojevrsna „ponuda“ jedne ugovorne strane koja sadrži konkretizovane uslove za pružanje usluga koje banke pružaju na tržištu u okviru svoje redovne djelatnosti. Osporeni Opšti uslovi poslovanja ne stvaraju, ne mijenjaju, te ne ukidaju pravne odnose opšteg karaktera, već u skladu sa poslovnom politikom i strategijom te planom poslovanja banke utvrđuju uslove pod kojima se potencijalnim korisnicima nudi zaključenje ugovora sa ovim pravnim licima. Navedeni akti ne predstavljaju pravne akte kojima se propisuju pravila ponašanja za neodređeni broj subjekata i neodređeni broj slučajeva, već su to interni akti jednog tačno određenog pravnog subjekta. Imajući u vidu da se navedeni osporeni akti primjenjuju isključivo na osnovu sporazuma stranaka, te da, bez obzira na naziv i formu, nemaju karakter opšteg pravnog akta, te isti, saglasno odredbi člana 115. Ustava, prema kojoj Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona, drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i o saglasnosti propisa i opštih akata sa zakonom, ne podliježu ustavnopravnoj kontroli.

Na osnovu izloženog Sud, saglasno članu 37. stav 1. tačka a) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), zbog nenadležnosti nije prihvatio datu inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti.

Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Vojin Bojanić, Svetlana Brković, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Radomir V. Lukić, prof. dr Ivanka Marković, prof. dr Darko Radić i akademik prof. dr Snežana Savić.

                                                                                                               PREDSJEDNIK 

                                                                                                             USTAVNOG SUDA

                                                                                                            Mr Džerard Selman

Broj: U-83/24

24. septembar 2025. godine