Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 4. stav 2. tačka e) i člana 60. stav 1. tačka d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 30. aprila 2025. godine,  d o n i o  j e

O D L U K U

Odbija se prijedlog za utvrđivanje neustavnosti i nezakonitosti člana 2. stav 2. i člana 3. stav 3. Odluke o kriterijumima, uslovima i načinu utvrđivanja statusa udruženja od interesa za Grad Banjaluku iz oblasti boračko-invalidske zaštite („Službeni glasnik Grada Banjaluka“ broj 5/19).

O b r a z l o ž e nj e

Republička organizacija boraca i civila sa posttraumatskim stresnim poremećajem „Jedinstvo“ iz Banjaluke dala je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti člana 3. stav 3. Odluke o kriterijumima, uslovima i načinu utvrđivanja statusa udruženja od interesa za Grad Banjaluku iz oblasti boračko-invalidske zaštite („Službeni glasnik Grada Banjaluka“ broj 5/19) (u daljem tekstu: Odluka), navodeći da je osporena odredba neprecizna, jer ne definiše jasno šta se prilaže u svrhu dokazivanja uslova iz člana 2. stav 2. ove odluke. S obzirom na to da data inicijativa nije sadržavala podatke neophodne za vođenje postupka pred ovim sudom, od davaoca inicijative je zatraženo da inicijativu, u ostavljenom roku, dopuni na način da navede u odnosu na koje odredbe Ustava i Zakona osporava odredbu navedene odluke, kao i da navede ustavnopravne razloge na kojima temelji svoju inicijativu.  

U skladu sa članom 4. stav 2. tačka e) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), Sud je datu inicijativu tretirao kao prijedlog.

U dopuni prijedloga koja je dostavljena Sudu se pored već osporene odredbe člana 3. stav 3. osporava i član 2. stav 2. osporene odluke i to u odnosu na član 66. Ustava Republike Srpske. S tim u vezi u prijedlogu se navodi da je odredba člana 2. stav 2. Odluke nejasna, odnosno da se ispunjenost uslova propisanih u ovoj odredbi ne može pismeno dokazati, usljed čega, kako se navodi, komisija za sprovođenje konkursa za dodjelu statusa udruženja od interesa za Grad Banjaluku ima mogućnost da ovu odredbu svojevoljno tumači i time, svojim pristrasnim ili nepristrasnim tumačenjem, dovodi u neravnopravan položaj udruženja koja učestvuju na konkursu, suprotno navedenoj ustavnoj odredbi.      

Skupština Grada Banjaluka nije Sudu dostavila odgovor na prijedlog.  

U izjašnjenju koje je Sudu dostavilo Odjeljenje za boračko-invalidsku zaštitu Grada Banjaluka se osporavaju navodi iz prijedloga i ističe da su osporene odredbe člana 2. stav 2. i člana 3. stav 3. Odluke jasne i precizirane, te da stoga predlagač nije doveden u neravnopravan položaj u odnosu na druga udruženja. Pored navedenog, u odgovoru na prijedlog se navodi da predlagač Republička organizacija boraca i civila sa posttraumatskim stresnim poremećajem „Jedinstvo“ iz Banjaluke već dugi niz godina koristi novčana sredstava Grada Banjaluka za sufinansiranje projekata i programa koji se odnose na borce i civile sa posttraumatskim stresnim poremećajem, ali da iz dostavljenih izvještaja o realizaciji projekata do sada, komisija koja sprovodi postupak po osporenoj odluci nije našla da je navedeno udruženje ostvarilo značajne rezultate u oblasti poboljšanja materijalnog i socijalnog položaja lica čiji su oni predstavnici, jer izvještaji ne sadrže podatke o planiranim i sprovedenim aktivnostima i o postignutim rezultatima.

Odluku o kriterijumima, uslovima i načinu utvrđivanja statusa udruženja od interesa za Grad Banjaluku iz oblasti boračko-invalidske zaštite („Službeni glasnik Grada Banjaluka“ broj 5/19) donijela je Skupština Grada Banjaluka na osnovu člana 39. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 97/16) i čl. 23. i 38. Statuta Grada Banjaluka („Službeni glasnik Grada Banjaluka“ broj 14/18).

Osporenim članom 2. stav 2. Odluke propisano je da udruženje može steći status ako je registrovano i djeluje na području Grada Banjaluka, ako je u svom djelovanju ostvarilo značajne rezultate u oblasti poboljšanja materijalnog i socijalnog položaja učesnika oslobodilačkih ratova, u afirmaciji i očuvanju tekovina oslobodilačkih ratova, kao i u obilježavanju značajnih događaja i datuma iz oslobodilačkih ratova.

Osporenim članom 3. stav 3. Odluke propisano je da sud, uz prijavu za konkurs, udruženja dužna da dostave: kopiju rješenja o upisu u registar udruženja kod Osnovnog suda u Banjaluci, kopiju ovjerenog Statuta udruženja, ovjeren spisak članova udruženja, dokaze o ostvarenim značajnim rezultatima iz člana 2. stav 2. odluke, usvojen program rada udruženja za tekuću godinu, usvojen izvještaj o radu i finansijski izvještaj za godinu koja prethodi godini u kojoj se podnosi prijava. 

Sud konstatuje da je u članu 6. Odluke propisano da udruženja kojima se utvrdi status ostvaruju pravo na sufinansiranje aktivnosti, u skladu sa odredbama i u postupku utvrđenim posebnim pravilnikom, sa posebnog granta Odjeljenja.

Prilikom razmatranja datog prijedloga Sud je imao u vidu da je odredbom člana 66. Ustava Republike Srpske, u odnosu na koji se osporavaju odredbe člana 2. stav 2. i člana 3. stav 3. predmetne odluke, utvrđeno da prava i dužnosti Republike vrše Ustavom određeni republički organi (stav 1), da su ljudska prava i slobode, jednakost pred zakonom, samostalnost i jednak položaj preduzeća i drugih organizacija, ustavni položaj i prava jedinica lokalne samouprave, osnova i mjera ovlašćenja i odgovornosti republičkih organa (stav 2). Odredbama Ustava Republike Srpske takođe je utvrđeno da se sistem lokalne uprave uređuje zakonom (član 102. stav 2), da zakoni, statuti, drugi propisi i opšti akti moraju biti u saglasnosti sa Ustavom, da propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom (član 108), da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona, drugih propisa i opštih akata sa Ustavom,kao i osaglasnosti propisa i opštih akata sa zakonom (član 115. tač. 1. i

Pored navedenog, Sud je imao u vidu da se Zakonom o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 97/16, 36/19 i 61/21) uređuje sistem lokalne samouprave, jedinice lokalne samouprave, poslovi lokalne samouprave, organi jedinica lokalne samouprave, akti i javnost rada organa jedinica lokalne samouprave i druga pitanja od značaja za ostvarivanje prava i dužnosti jedinica lokalne samouprave (član 1). Odredbama ovog zakona je propisano da jedinica lokalne samouprave ima pravo da se bavi svim pitanjima od lokalnog interesa koja nisu isključena iz njene nadležnosti, niti dodijeljena nekom drugom nivou vlasti (član 17. stav 2), da jedinica lokalne samouprave podstiče aktivnosti i pruža pomoć udruženjima građana čija djelatnost je od interesa za jedinicu lokalne samouprave (član 30. stav 2), da je Skupština  predstavnički organ, organ odlučivanja i kreiranja politike jedinice lokalne samouprave, koja u smislu ovog zakona ima nadležnosti da donosi odluke i druge opšte akte i daje njihovo autentično tumačenje, da vrši i druge poslove utvrđene zakonom i statutom (član 39. stav 1. i stav 2. tač. 2. i 37).

Takođe, Zakonom o udruženjima i fondacijama („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 52/01 i 42/05) propisano je da je udruženje u smislu ovog zakona svaki oblik dobrovoljnog povezivanja više fizičkih ili pravnih lica radi unapređenja ili ostvarivanja nekog zajedničkog ili opšteg interesa ili cilja, u skladu sa Ustavom i zakonom, a čija osnovna svrha nije sticanje dobiti (član 2. stav 1), da udruženja i fondacije samostalno određuju svoje ciljeve i djelatnosti u skladu sa Ustavom i zakonom (član 3. stav 1), da se udruženje ili fondacija upisuje u registar udruženja ili registar fondacije koga vodi osnovni sud u sjedištu okružnog suda na čijem području udruženje ili fondacija ima svoje sjedište (član 25. stav 1), da je Sud kod koga je izvršena registracija udruženja ili fondacije dužan o tome obavijestiti i organ koji vodi jedinstveni registar u roku od osam dana po izvršenoj registraciji, ili o izmijenjenoj registraciji (član 33. stav 2).

Na osnovu citiranih ustavnih i zakonskih odredaba, Sud je ocijenio da je Skupština Grada Banjaluka, saglasno odredbama čl. 30. stav 2. i 39. stav 2. tač. 2) Zakona o lokalnoj samoupravi, bila ovlašćena da donese osporenu odluku, kojom se uređuju kriterijumi, uslovi i način utvrđivanja statusa udruženja od interesa za Grad Banjaluku iz oblasti boračko-invalidske zaštite.

Po ocjeni Suda način na koji je donosilac osporene odluke u osporenim odredbama uredio uslove za sticanje statusa udruženja od interesa za Grad Banjaluku i propisao dokumentaciju, koju je potrebno priložiti uz prijavu na konkurs, predstavlja stvar  cjelishodnosti donosioca osporene odluke u uređivanju kriterijuma, uslova i načina utvrđivanja statusa udruženja od interesa za Grad Banjaluku iz oblasti boračko-invalidske zaštite i nije nesaglasno sa odredbom člana 66. Ustava Republike Srpske. Naime, Sud je ocijenio da se propisivanje iz osporenih odredaba jednako odnosi na sva udruženja koja se prijavljuju na javni konkurs za utvrđivanje statusa udruženja od interesa za Grad Banjaluku iz oblasti boračko-invalidske zaštite, te su stoga neosnovani navodi predlagača da se osporenim propisivanjem ova udruženja dovode u neravnopravan položaj, jer su propisani sadržaj dokumentacije koja se prilaže uz prijavu na konkurs i uslovi za sticanje pomenutog statusa jednaki za sve subjekte iz osporene odluke.   

Sud ukazuje na to da nezadovoljstvo predlagača osporenim propisivanjem, koje nesumnjivo proizlazi iz prijedloga, nije ustavnopravno relevantno, jer ocjena opravdanosti i razloga cjelishodnosti kojima se rukovodio donosilac osporene odluke kod propisivanja kriterijuma, uslova i načina utvrđivanja statusa udruženja od interesa za Grad Banjaluku iz oblasti boračko-invalidske zaštite, prema članu 115. Ustava nije u nadležnosti Ustavnog suda.      

Na osnovu izloženog Sud je odlučio kao u izreci ove odluke.

Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Vojin Bojanić, Svetlana Brković, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Radomir V. Lukić, prof. dr Ivanka Marković, prof. dr Darko Radić i akademik prof. dr Snežana Savić.

                                                                                                             PREDSJEDNIK

                                                                                                            USTAVNOG SUDA

                                                                                                          Mr Džerard Selman

Broj: U-33/24

30. april 2025. godine