Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske i člana 57. tačka a) i člana 61. stav 1. tačka b) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 104/11 i 92/12), na sjednici  održanoj  26. marta 2025. godine, d o n i o   j e

R J E Š E Nj E

Obustavlja se postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 11. st. 1. i 3. Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 32/21, 22/22 i 54/23) i člana 12. Uredbe o izmjenama i dopunama Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 54/23).

O b r a z l o ž e nj e

"Standard" d.o.o. Prnjavor iz Prnjavora, koga zastupaju advokati Advokatskih kancelarija "Cvijanović" iz Banjaluke Milica Cvijanović, Branislav Cvijanović i Vladimir Cvijanović, podnio je Ustavnom sudu Republike Srpske (u daljem tekstu: Sud) prijedlog za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 11. st. 1. i 3. Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 32/21, 22/22 i 54/23) (u prijedlogu pogrešno navedeno 22/21, 22/22 i 54/23) i člana 12. Uredbe o izmjenama i dopunama Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 54/23) (u prijedlogu pogrešno navedeno: Uredbe o izmjeni i dopuni Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja). Citirajući odredbe člana 15. st. 1, 3, 5. i 6. Zakona o podsticajima u privredi Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/19, 78/20, 37/22 i 56/22) (u daljem tekstu Zakon), predlagač obrazlaže da je zakonodavac napravio distinkciju između direktnih ulaganja i direktnih ulaganja od posebnog značaja, te da je na Vladu Republike Srpske prenio materijalna i procesnopravna ovlašćenja samo kada je riječ o dodjeli podsticaja za direktna ulaganja od posebnog značaja. Zbog toga je Vlada, saglasno članu 15. stav 6. Zakona, bila ovlašćena da Uredbom o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja od posebnog značaja ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 87/22 i 56/23) predvidi posebne uslove za dodjelu podsticaja za ovu vrstu direktnih ulaganja, ali ne i za podsticaje kada je riječ o direktnim ulaganjima koja uređuje osporena uredba.

Ukazujući na propisivanje iz člana 17. stav 13. Zakona, u vezi sa članom 16. istog,  predlagač smatra da se odredba člana 17. Zakona, za razliku od njegovog člana 15. koji sadrži i materijalnopravna ovlašćenja, tiče isključivo Vladinih ovlašćenja za uređenje procesnopravnih pitanja postupka dodjele podsticaja. Predlagač smatra da je, shodno članu 17. stav 13. Zakona, a u vezi sa članom 15. stav 6. istog, zakonodavac za sebe "rezervisao" pitanje uređenja posebnih uslova za direktna ulaganja, dok je Vlada u ovom smislu ovlašćena isključivo kada je riječ o direktnim ulaganjima od posebnog značaja.

U prijedlogu se ističe da je član 17. stav 13. Zakona poslužio kao pravni osnov za donošenje osporene uredbe, te se zaključuje da Vlada nije imala ovlašćenje da utvrdi da privredni subjekti mogu biti korisnici podsticaja ako, pored opštih, ispunjavaju i posebne uslove utvrđene u ovoj uredbi. S obzirom na to da član 17. stav 13. Zakona ne sadrži ovlašćenje materijalnopravne prirode, odnosno ovlašćenje za utvrđivanje posebnih uslova za dodjelu podsticaja, predlagač zaključuje da je osporeni član 11. stav 1. Uredbe u suprotnosti sa ovom zakonskom odredbom, kao i članom 15. stav 5. Zakona.

Iz navedenog, po shvatanju predlagača, proizlazi da je i propisivanje i iz člana 11. stav 3. osporene  uredbe suprotno ovlašćenju iz člana 17. stav 13. Zakona koji jasno određuje proceduralna pitanja čije je uređivanje u nadležnosti Vlade.

Nadalje, predlagač ističe da je utvrđivanje posebnog uslova iz člana 11. stav 3. tačka 5) osporene uredbe u suprotnosti sa članom 5. alineja 4. Ustava (u prijedlogu pogrešno naznačeno član 5. stav 1. alineja 4. Ustava). Ovakvo stanovište obrazlaže se nenadležnošću Vlade da uopšte uređuje posebne uslove, ali i činjenicom da se radi o uslovu koji nije moguće ispuniti.

Predlagač obrazlaže da je, zbog propisivanja iz člana 12. Uredbe o izmjenama i dopunama Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 54/23) vacatio legis ovog opšteg akta, s obzirom na datum njegovog donošenja, skraćen na jedan dan, čime je adresatima ostavljeno vrijeme od osam dana da ispune uslove iz člana 11. stav 3. tačka 5) Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 32/21, 22/22 i 54/23). S tim u vezi, prema mišljenju predlagača, obaveze iz navedenog člana 11. stav 3. tačka 5) Uredbe nisu stvarno izvršive, što predstavlja zloupotrebu prava i povredu prava na pravnu sigurnost. Na ovaj način došlo je, između ostalog, do eliminacije predlagača iz, kako se navodi, prava na ostvarivanje podsticaja u 2023. godini, a na osnovu Rješenja o odbijanju prijave za dodjelu podsticaja za direktna ulaganja koje je 12. decembra 2023. godine donijelo Ministarstvo privrede i preduzetništva Vlade Republike Srpske. S obzirom na izloženo, predlagač smatra da je i propisivanje iz člana 11. st. 1. i 3. Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 32/21, 22/22 i 54/23) suprotno članu 108. stav 2. Ustava, kao i da je istim povrijeđen ustavni princip podjele vlasti, jer je došlo do uplitanja izvršne vlasti u zakonodavne nadležnosti. Pored ovoga, predlagač, ne iznoseći argumentaciju u ovom smislu, navodi da je stava da ni ne postoje naročito opravdani razlozi iz člana 109. stav 1. Ustava da bi Uredba o izmjenama i dopunama Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ranije stupila na snagu.

 U odgovoru koji je Sudu dostavila Vlada Republike Srpske, kao donosilac osporene uredbe, ističe se da je Vlada Republike Srpske bila ovlašćena da donese osporenu uredbu, kao i da njome detaljnije uredi odnose od značaja za izvršavanje Zakona o podsticajima u privredi Republike Srpske, te za sprovođenje postupka dodjele podsticaja za direktna ulaganja. S tim u vezi Vlada smatra da su navodi predlagača neosnovani i pogrešni, kao i da su odredbe osporenih opštih akata saglasne čl. 5, 69, 108. i 109. Ustava, te članu 17. stav 13. Zakona o podsticajima u privredi Republike Srpske, zbog čega se predlaže da Sud podneseni prijedlog odbije. U ovom smislu se ističe da je osnov za propisivanje posebnih uslova za ostvarivanje prava na podsticaj utvrđen u članu 17. stav 3. Zakona o podsticajima u privredi Republike Srpske kojim je propisano da Vlada Republike Srpske donosi uredbu kojom se, između ostalog, utvrđuju isprave za dokazivanje ispunjenosti uslova za ostvarivanje prava na podsticaj za direktna ulaganja, kao i druga pitanja od značaja za vođenje postupka dodjele podsticaja za direktna ulaganja, čime je Vlada ovlašćena da podrobnije razradi postupak dodjele istih. Iz navedenog propisivanja, prema mišljenju donosioca osporenog opšteg akta, proizlazi da pomenuti zakon ne ograničava predmet uređivanja Uredbe samo na isprave za dokazivanje opštih uslova za ostvarivanje prava na podsticaj, već upućuje da će se tim podzakonskim aktom propisati i posebni uslovi za ostvarivanje ovog prava. Takođe, uzimajući u obzir da su navedenim zakonom uređeni samo osnovni elementi za podsticanje direktnih ulaganja u privredu, kao i da odredba člana 17. stav 13, između ostalog, predviđa donošenje uredbe kojom se uređuju i druga pitanja od značaja za vođenje postupka dodjele podsticaja za direktna ulaganja, ističe se da je Vlada postupila saglasno navedenoj zakonskoj odredbi, jer je propisivanje posebnih uslova za ostvarivanje prava na podsticaj za direktna ulaganja jedno od pitanja koje je važno za sprovođenje postupka njihove dodjele. Dodatno se naglašava da su i svi zakoni o izvršenju budžeta Republike Srpske utvrđivali zaduženje i ovlašćenje za davaoce budžetskih sredstava, pa time i za Vladu, da utvrde kriterijume za njihovu dodjelu. Takođe, donosilac osporenog akta smatra da predlagač proizvoljno i netačno dovodi u vezu izmjene Uredbe iz 2023. godine sa krajnjim rokom za realizaciju njegovih projektnih aktivnosti, jer je uslov koji se odnosi na ovaj rok u neposrednoj vezi sa članom 6. osnovnog teksta Uredbe, u kome je od 15.3.2022. godine propisan datumski identičan rok za okončanje aktivnosti u toku kalendarske godine u kojoj se raspisuje javni poziv, zbog čega je ovaj uslov odranije morao biti poznat predlagaču. Nadalje, u odgovoru se ističe da je naročito opravdan razlog za ranije stupanje na snagu izmjena i dopuna Uredbe iz 2023. godine, opšti interes privrednih subjekata da se u što kraćem periodu stvore uslovi za raspisivanje javnog poziva za dodjelu podsticaja (tačka VI obrazloženja izmjena i dopuna Uredbe iz 2023. godine).

Osporenu Uredbu o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 32/21, 22/22 i 54/23) donijela je Vlada Republike Srpske pozivajući se na član 17. stav 13. Zakona o podsticajima u privredi Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske", br. 52/19, 78/20, 37/22 i 56/22) i član 43. st. 1. i 2. Zakona o Vladi Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske", broj 118/08).

Osporenim članom 11. stav 1. ove uredbe je propisano da privredni subjekti mogu biti korisnici podsticaja ako ispunjavaju opšte uslove propisane Zakonom i posebne uslove utvrđene u ovoj uredbi.

U osporenom stavu 3. istog člana Uredbe je utvrđeno da su posebni uslovi: da je projekat izrađen u skladu sa čl. od 5. do 10. ove uredbe i da je njegova minimalna vrijednost 50.000 KM (tačka 1), da privredni subjekt po osnovu radnog odnosa zapošljava najmanje pet radnika na dan raspisivanja javnog poziva (tačka 2), da je privredni subjekt registrovan najkasnije do kraja kalendarske godine koja prethodi godini raspisivanja javnog poziva (tačka 3), da ukupan iznos podsticaja koji je privredni subjekt primio od davalaca državne pomoći u tekućoj i dvije prethodne fiskalne godine ne prelazi iznos od 390.000 KM (tačka 4), da privredni subjekt koji je bio korisnik podsticaja u prethodnim godinama do 30. juna u godini u kojoj se raspisuje javni poziv ispuni sljedeće obaveze, i to: 1. da u potpunosti realizuje projektne aktivnosti iz projekata po osnovu kojih je ostvario pravo na podsticaj u prethodnim godinama, 2. da Ministarstvu dostavi izvještaj sa dokazima o realizaciji projektnih aktivnosti iz podtačke 1. ove tačke (tačka 5).

Osporenim članom 12. Uredbe o izmjenama i dopunama Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 54/23) je propisano da ova uredba stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srpske".

Sud konstatuje da je nakon podnošenja prijedloga stupila na snagu Uredba o izmjenama i dopunama Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 67/24), kojom je članom 4. u cijelosti  mijenjan  član 11. osporene uredbe.

Nadalje, Sud je utvrdio da je u toku postupka pred ovim sudom stupila na snagu Uredba o dodjeli podsticaja za ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 16/25), kojom je u članu 40. propisano da stupanjem na snagu ove uredbe prestaje da važi Uredba o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 32/21, 22/22, 54/23 i 67/24).

Kako je u toku postupka pred Sudom prestala da važi Uredba o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 32/21, 22/22, 54/23 i 67/24), Sud je, na osnovu člana 57. tačka a) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske", br. 104/11 i 92/12) obustavio postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 11. st. 1. i 3. Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 32/21, 22/22 i 54/23) i člana 12. Uredbe o izmjenama i dopunama Uredbe o postupku dodjele podsticaja za direktna ulaganja ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 54/23), cijeneći istovremeno da nije potrebno donijeti odluku zbog toga što nisu otklonjene posljedice neustavnosti i nezakonitosti.

Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.

Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Vojin Bojanić, Svetlana Brković, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Radomir V. Lukić, prof. dr Ivanka Marković, prof. dr Darko Radić i akademik prof. dr Snežana Savić.

                                                                                                              PREDSJEDNIK   

                                                                                                             USTAVNOG SUDA

                                                                                                            Mr Džerard Selman

Broj: U-10/24

26. mart 2025. godine