Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 37. stav 1. tačka a) i člana 61. stav 1. tačka d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj dana 27. marta 2024. godine, d o n i o j e
R J E Š E Nj E
Odbacuje se prijedlog za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Odluke o dopuni Odluke o uređenju prostora i građevinskom zemljištu („Službeni glasnik Grada Bijeljina“ broj 6/23), koju je donijela Skupština Grada Bijeljine.
O b r a z l o ž e nj e
Gradonačelnik Grada Bijeljina podnio je Ustavnom sudu Republike Srpske prijedlog, u formi inicijative, za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Odluke o dopuni Odluke o uređenju prostora i građevinskom zemljištu („Službeni glasnik Grada Bijeljina“ broj 6/23), koju je donijela Skupština Grada Bijeljina. U prijedlogu se navodi da su prilikom donošenja osporene odluke prekršene odredbe članova 144, 147, 148. stav 5, 149. i 150. Poslovnika o radu Skupštine Grada Bijeljina („Službeni glasnik Grada Bijeljina“ broj 11/17), a posljedično i odredbe člana 52. stav 1. i čl. 59. stav 1. tačka 2. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 97/16, 36/19 i 61/21), što osporenu odluku čini neustavnom i nezakonitom u smislu člana 108. Ustava Republike Srpske. U obrazloženju navedenog se ističe da je, u konkretnom slučaju, Prijedlog odluke o dopuni Odluke o uređenju prostora i građevinskom zemljištu uvršten kao dopunska tačka dnevnog reda sjednice Skupštine Grada Bijeljina održane dana 23. marta 2023. godine, da je njen predlagač odbornik u Skupštini grada Bijeljina Zlatan Lazarević, a ne gradonačelnik, te da je iz sadržine iste evidentno da je riječ o prijedlogu, a ne o nacrtu odluke. Predlagač smatra da je prema odredbama čl. 144. stav 1. i 2, čl. 144. st. 3, čl. 147. st. 1 i 3. i čl. 149. st. 1. Poslovnika o radu Skupštine Grada Bijeljina, utvrđivanju prijedloga osporene odluke moralo prethoditi podnošenje inicijative od strane pomenutog odbornika, da je inicijativa morala biti dostavljena gradonačelniku na razmatranje, da se o inicijativi morao voditi načelan pretres na sjednici skupštine i donijeti zaključak o usvajanju inicijative za donošenje opšteg akta, nakon čega je skupština morala pribaviti mišljenje gradonačelnika na nacrt akta, te bi tek nakon svih navedenih radnji prijedlog opšteg akta mogao biti razmatran na sjednici skupštine u skladu sa odredbom člana 152. stav 1. pomenutog poslovnika. Navodeći da, u konkretnom slučaju, nijedna od navedenih radnji koje prethode razmatranju prijedloga opšteg akta nije sprovedena, predlagač ističe da su prilikom donošenja osporenog opšteg akta prekršene odredbe članova 144, 147, 148. stav 5, 149. i 150. Poslovnika o radu Skupštine grada Bijeljina („Službeni glasnik Grada Bijeljina“ broj 11/17), a posljedično i odredbe člana 52. stav 1. i čl. 59. stav 1. tačka 2. Zakona o lokalnoj samoupravi, što osporenu odluku čini nezakonitom. U urgenciji koja je naknadno dostavljena Sudu predlagač je, između ostalog, predložio da Sud u skladu sa odredbom člana 58. stav 1. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12) donese rješenje kojim će narediti obustavu izvršenja člana 1. osporene odluke do donošenja konačne odluke Suda po podnesenom prijedlogu, a kako bi se spriječilo dalje nastupanje štetnih posljedica za grad.
U odgovoru na prijedlog koji je Sudu dostavila Skupština Grada Bijeljina između ostalog se navodi da data inicijativa ne sadrži stvarni zahtjev za ocjenu ustavnosti i zakonitosti osporene odluke, već se inicijativom osporava zakonitost postupka donošenja iste, o čemu Ustavni sud u smislu člana 115. Ustava Republike Srpske nije nadležan da odlučuje. U odgovoru se takođe navodi da je Skupština Grada Bijeljina s ciljem izvršavanja relevantnih odredaba Zakona o uređenju prostora i građenju donijela osporenu odluku, da se prilikom osporenog normiranja kretala u granicama svojih ustavnih i zakonskih ovlašćenja, te da nije u nadležnosti Ustavnog suda da ocjenjuje cjelishodnost i opravdanost osporenog propisivanja. Takođe se navodi da su paušalni navodi predlagača o povredi člana 52. stav 1. i čl. 59. stav 1. tačka 2. Zakona o lokalnoj samoupravi, kao i navodi o povredi odredaba Poslovnika o radu Skupštine Grada Bijeljina koje se odnose na postupak donošenja osporene odluke, jer predlagač u suštini izražava svoje neslaganje sa predmetnom odlukom, zbog čega na neodgovarajući i pogrešan način tumači odredbe Ustava, zakona i drugih opštih akata na čije kršenje se poziva.
Odluku o dopuni Odluke o uređenju prostora i građevinskom zemljištu („Službeni glasnik Grada Bijeljina“ broj 6/23) donijela je Skupština Grada Bijeljina na osnovu člana 39. stav 2. tačka 2. i člana 37. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 97/16, 36/19 i 61/21), člana 69. stav 1. Zakona o uređenju prostora i građenju („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 40/13, 106/15, 3/16 i 84/19) i člana 39. stav 2. tačka 2) i 43) Statuta Grada Bijeljina („Službeni glasnik Grada Bijeljina“ broj 9/17). Ovom odlukom je propisano da se u članu 51. Odluke o uređenju prostora i građevinskom zemljištu („Službeni glasnik Grada Bijeljina“ br. 17/18 i 19/19) poslije stava 2. dodaje stav 3. koji glasi: „(3) Naknada za uređenje gradskog građevinskog zemljišta umanjiće se za dodatnih 30% ukoliko se plaćanje izvrši jednokratno u cijelosti“ (član 1), da u ostalom dijelu odluka ostaje nepromijenjena (član 2), te da ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Grada Bijeljina“.
Prilikom razmatranja podnesenog prijedloga Sud je imao u vidu da je Ustavom Republike Srpske utvrđeno da opština preko svojih organa u skladu sa zakonom uređuje i obezbjeđuje korišćenje gradskog građevinskog zemljišta, izvršava zakone, druge propise i opšte akte Republike čije izvršavanje je povjereno opštini, te obezbjeđuje izvršavanje propisa i opštih akata opštine (član 102. stav 1. tačke 3. i 6), da zakoni, statuti, drugi propisi i opšti akti moraju biti u saglasnosti sa Ustavom, da propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom (član 108), da Ustavni sud odlučuje o saglasnosti zakona, drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i o saglasnosti propisa i opštih akata sa zakonom (član 115).
Odredbama Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 97/16, 36/19 i 61/21) na koje se ukazuje u prijedlogu, propisano je da se način rada, sazivanje, utvrđivanje dnevnog reda, odlučivanje i druga pitanja značajna za rad skupštine i radnih tijela uređuju poslovnikom (član 52. stav 1), da je nadležnost gradonačelnika, odnosno načelnika opštine, da predlaže odluke i druga opšta akta skupštini (član 59. stav 1. tačka 2). Pored navedenog, Sud ukazuje na to da je članom 84. stav 1. istog zakona propisano da prijedlog za donošenje akta iz nadležnosti skupštine mogu podnijeti gradonačelnik, odnosno načelnik opštine, svaki odbornik, radna tijela skupštine i 10% birača ili 1.000 birača sa područja jedinice lokalne samouprave.
Na osnovu navedenog, Sud je ocijenio da podneseni prijedlog za ocjenu ustavnosti i zakonitosti osporene odluke u odnosu na član 52. stav 1. i čl. 59. stav 1. tačka 2. Zakona o lokalnoj samoupravi, ne predstavlja stvarni zahtjev za ocjenu ustavnosti i zakonitosti u smislu nadležnosti Ustavnog suda utvrđene članom 115. Ustava, budući da navodi predlagača nisu zasnovani na relevantnim ustavnopravnim razlozima, da su paušalni i ne mogu se dovesti u vezu sa sadržajem citiranih odredaba Zakona o lokalnoj samoupravi, već su razlozi eventualne neustavnosti i nezakonitosti osporene odluke izvedeni posrednim putem, poređenjem normiranja iz navedenih odredaba Poslovnika o radu Skupštine grada Bijeljina sa normiranjem iz člana 52. stav 1. i člana 59. stav 1. tačka 2. Zakona o lokalnoj samoupravi.
Takođe, navodi podnosioca prijedloga u pogledu ovlaštenog podnosioca prijedloga osporene odluke zasnovani su na poslovničkim, a ne na zakonskim odredbama, s obzirom na zakonsko rješenje iz člana 84. stav 1. Zakona o lokalnoj samoupravi.
S obzirom na navedeno, a imajući u vidu odredbe člana 115. Ustava Republike Srpske, Sud je ocijenio da postupak donošenja drugih propisa i opštih akata koji je uređen poslovničkim odredbama (uopšte) nije ustavnopravno pitanje iz nadležnosti Ustavnog suda. Stoga, ocjena ustavnosti i zakonitosti postupka donošenja, odnosno usvajanja Odluke o dopuni Odluke o uređenju prostora i građevinskom zemljištu sa aspekta odredaba Poslovnika o radu Skupštine Grada Bijeljina („Službeni glasnik Grada Bijeljina“ broj 11/17), odnosno pitanje da li je u postupku donošenja osporene odluke bilo nepravilnosti na koje se ukazuje u prijedlogu, ukoliko nema direktnih ili indirektnih povreda zakonskih ili ustavnih odredaba, saglasno članu 115. Ustava, nisu u nadležnosti Ustavnog suda.
Na osnovu izloženog, Sud je u skladu sa članom 37. stav 1. tačka a) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12) odlučio da zbog nenadležnosti prijedlog odbaci.
Imajući u vidu da je Sud odlučio o podnesenom prijedlogu, bespredmetno je razmatrati zahtjev predlagača, da se u smislu člana 58. stav 1. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12) obustavi od izvršenja član 1. osporene odluke do donošenja konačne odluke Suda u ovom predmetu.
Na osnovu izloženog Sud je odlučio kao u izreci ovog rješenja.
Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Vojin Bojanić, Svetlana Brković, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Radomir V. Lukić, prof. dr Ivanka Marković, prof. dr Darko Radić i akademik prof. dr Snežana Savić.
PREDSJEDNIK
USTAVNOG SUDA
Mr Džerard Selman
Broj: U-36/23
27. mart 2024. godine