Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 40. stav 5. i člana 61. stav 1. tačka g) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (''Službeni glasnik Republike Srpske'' br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 23. februara 2022. godine, d o n i o  je

R J E Š E Nj E

            Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 4. stav 1. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/13, 53/14 i 6/19).

O b r a z l o ž e nj e

            Dragan Marinković iz Zvornika dao je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 4. stav 1. Uredbe o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 52/13, 53/14 i 6/19). U inicijativi se navodi da osporena  norma ove uredbe nije u saglasnosti sa članom 18. stav 1, kao i sa članovima 19, 20, 21. i 22. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12), te se iznosi stav da je njen donosilac ovakvim propisivanjem izašao iz zakonskih okvira i prekoračio svoja ustavna i zakonska ovlašćenja. Pored toga, ukazuje se na odredbe člana 30. i člana 31. stav 1. ovog zakona, kao i članova 15. i 43. stav 2. Zakona o Vladi Republike Srpske, kojim je propisana nadležnost Vlade u sprovođenju izvršne vlasti, te je definisano šta se uređuje uredbom. Davalac inicijative, takođe, navodi da donosilac osporene uredbe, kao kriterijum za sticanje prava na borački dodatak nije predvidio preostali broj dana (preko kalendarskih mjesec dana) provedenih u zoni borbenih dejstava, zbog čega, u njegovom slučaju, borački dodatak nije pravilno utvrđen. Isto tako, ističe da je zakonodavac kao jedan od kriterijuma za ostvarivanje ovog prava predvidio i kategoriju borca, što predmetnom uredbom nije propisano. Zbog toga je mišljenja da  je osporenim normiranjem Vlada podzakonskim aktom korigovala uslove i način ostvarivanja prava na borački dodatak u odnosu na relevantna zakonska rješenja, čime je došlo do povrede člana 45. stav 1, člana 68. i člana 108 stav 2. Ustava Republike Srpske. Slijedom navedenog predlaže da Sud, nakon sprovedenog postupka, utvrdi da osporena odredba Uredbe o boračkom dodatku nije u saglasnosti sa Ustavom i Zakonom.

            U odgovoru na inicijativu koji je dostavila Vlada Republike Srpske navodi se da je članom 31. st. 1. i 4. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske borački dodatak definisan kao mjesečno, odnosno godišnje novčano primanje koje borci mogu da ostvare po osnovu angažovanja u ratu, u zoni borbenih dejstava, te je propisano da će Vlada donijeti uredbu kojom se uređuju uslovi i postupak za ostvarivanje prava na borački dodatak. Nadalje, ističe se da prema ovom zakonu kategoriju borca određuje ukupna dužina angažovanja u oružanim snagama, odnosno u zoni borbenih dejstava, tako da je odredbama čl. 18. do 24. Zakona definisano sedam kategorija boraca, koji se određuju prema broju mjeseci angažovanja u oružanim snagama i broju mjeseci provedenih u zoni borbenih dejstava. Ukazuje se na činjenicu da zakonodavac, kao kriterijum za sticanje prava na borački dodatak, nije predvidio preostali broj dana (preko mjesec dana) provedenih u zoni borbenih dejstava. Shodno navedenom, normiranje kao u osporenoj odredbi Uredbe, po mišljenju njenog donosioca, nije suprotno relevantnim zakonskim odredbama, tako da ovakvim propisivanjem Vlada nije izašla iz zakonskih okvira, te nije dovela u pitanje garancije iz člana 45. stav 1, člana 68. i člana 108. stav 2. Ustava, kako to smatra davalac inicijative.

            Uredba o boračkom dodatku ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 52/13, 53/14 i 6/19) donesena je na osnovu člana 31. stav 4. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 134/11, 9/12 i 40/12) i člana 43. stav 2. Zakona o Vladi Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 118/08, 11/09, 74/10 i 86/10), po prethodno pribavljenoj saglasnosti Boračke organizacije Republike Srpske. Osporenom odredbom člana 4. stav 1. ove uredbe propisao je da se visina boračkog dodatka određuje množenjem broja mjeseci provedenih u zoni borbenih dejstava i osnovice za obračun boračkog dodatka.    

U postupku ocjenjivanja ustavnosti osporenog člana 4. stav 1. predmetne uredbe Sud je imao u vidu da je tač. 12. i 18. Amandmana XXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je zamijenjen član 68. Ustava, utvrđeno da Republika uređuje i obezbjeđuje, između ostalog, boračku i invalidsku zaštitu i druge odnose od interesa za Republiku, u skladu sa Ustavom, te da prema članu 90. tač. 3. i 4. Ustava Vlada obezbjeđuje sprovođenje i izvršava zakone, druge propise i opšte akte i donosi uredbe, odluke i druge akte za izvršavanje zakona.

Pored toga, članom 43. st. 1. i  2. Zakona o Vladi ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 118/08) propisano je da o pitanjima iz svoje nadležnosti Vlada donosi, između ostalog, i uredbe, te da se uredbom bliže uređuju odnosi od značaja za izvršavanje zakona, utvrđuju načela unutrašnje organizacije ministarstava i drugih republičkih organa uprave i formiraju stručne službe Vlade.

            Saglasno navedenim ustavnim ovlašćenjima Zakonom o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske uređeni su uslovi, način i postupak za utvrđivanje statusa i prava boraca, vojnih invalida i članova porodica poginulih boraca i umrlih vojnih invalida i članova porodica lica stradalih u vršenju vojne službe ili u vršenju aktivnosti u vezi sa tom službom, te druga pitanja od značaja za ostvarivanje prava propisanih ovim zakonom. Tako je članom 16. ovog zakona propisano da su mjesečna, odnosno godišnja primanja po ovom zakonu, između ostalog, borački dodatak (st. 1. i 2.), te je uređeno pitanje načina utvrđivanja osnovice za obračun ovog primanja i nadležnost Vlade da donese odluku o utvrđivanju osnovice početkom svake godine u skladu sa visinom raspoloživih sredstava planiranih u budžetu za tu godinu (st. 3. i 4). Nadalje, članom 30, kojim su taksativno pobrojana prava boraca, propisano je da među ova prava, između ostalog, spada i pravo na borački dodatak. Prema članu 31. Zakona, borački dodatak je mjesečno novčano primanje - mjesečni borački dodatak, odnosno godišnje novčano primanje - godišnji borački dodatak, koje borci iz člana 2. st. 1. i 2. ovog zakona mogu da ostvare na osnovu angažovanja u ratu u zoni borbenih dejstava (stav 1), pravo na mjesečni borački dodatak borci mogu da ostvare s obzirom na starosnu dob i kategoriju borca (stav 2), pravo na godišnji borački dodatak borci mogu da ostvare s obzirom na kategoriju borca, ukoliko ne mogu biti korisnici mjesečnog boračkog dodatka (stav 3), a Vlada će donijeti uredbu kojom se uređuju uslovi i postupak za ostvarivanje prava na borački dodatak, uz prethodno pribavljenu saglasnost Boračke organizacije (stav 4).

            Na osnovu navedenih zakonskih odredaba, Vlada Republike Srpske je, po ocjeni Suda, bila ovlašćena da donese uredbu, kao podzakonski akt kojim su bliže uređeni odnosi od značaja za izvršavanje Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske, odnosno uslovi i postupak za ostvarivanje prava na borački dodatak. Tako su osporenom odredbom člana 4. stav 1. ove uredbe, sa ciljem njihovog sprovođenja u praksi, razrađene zakonske norme koje uređuju pitanje utvrđivanja visine boračkog dodatka, odnosno pobliže je propisano na koji način se određuje visina ovog primanja boraca. 

          Polazeći od citiranih ustavnih i zakonskih normi, Sud je ocijenio da osporenim propisivanjem nije narušeno načelo zakonitosti, odnosno da član 4. stav 1. predmetne uredbe nije u suprotnosti sa odredbama Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske i Ustava Republike Srpske, na koje ukazuje davalac inicijative. Osporenom normom Uredbe je, po ocjeni Suda, saglasno relevantnim zakonskim odredbama, propisan način na koji se utvrđuje visina boračkog dodatka - množenjem broja mjeseci provedenih u zoni borbenih dejstava i osnovice za obračun boračkog dodatka. Naime, članom 31. st. 1, 2. i 3. navedenog zakona propisano je da je borački dodatak mjesečno novčano primanje - mjesečni borački dodatak, odnosno godišnje novčano primanje - godišnji borački dodatak, koje borci iz člana 2. st. 1. i 2. ovog zakona mogu da ostvare na osnovu angažovanja u ratu u zoni borbenih dejstava, da pravo na mjesečni borački dodatak borci mogu da ostvare s obzirom na starosnu dob i kategoriju borca, te da pravo na godišnji borački dodatak borci mogu da ostvare s obzirom na kategoriju borca, ukoliko ne mogu biti korisnici mjesečnog boračkog dodatka. U vezi s tim, odredbama čl. 18. do 24. Zakona borci su svrstani u sedam kategorija, zavisno od dužine angažovanja (broja mjeseci) u oružanim snagama, odnosno u zoni borbenih dejstava. Isto tako, članom 16. stav 3. ovog zakona propisan je način utvrđivanja osnovice za obračun mjesečnog i godišnjeg boračkog dodatka - u procentu od prosječne neto plate u Republici Srpskoj u prethodnoj godini. Dakle, kada se imaju u vidu Zakonom propisani kriterijumi za ostvarivanje prava na borački dodatak, te činjenica da se kategorija borca utvrđuje u zavisnosti od broja mjeseci provedenih u zoni borbenih dejstava, evidentno je da osporena norma sadrži ovaj kriterijum, zbog čega su neosnovani navodi inicijative u tom pogledu. Iz navedenog, po ocjeni Suda, proizlazi da normiranjem iz osporenog člana 4. stav 1. predmetne uredbe Vlada nije izašla iz zakonskih okvira, te nije prekoračila svoja ustavna i zakonska ovlašćenja, već je saglasno Zakonu pobliže uredila pitanje utvrđivanja visine ovog primanja boraca. Shodno ovakvoj ocjeni u pogledu zakonitosti osporene norme, Sud je utvrdio da u konkretnom slučaju nisu dovedene u pitanje ni garancije iz člana 45. stav 1, člana 68. i člana 108. stav 2. Ustava, na koje se poziva davalac inicijative.

            Istovremeno, Sud je ocijenio da nisu osnovani ni navodi inicijative o nezakonitosti osporene odredbe iz razloga što kao kriterijum ne uzima u obzir i preostali broj dana (preko kalendarskih mjesec dana) provedenih u zoni borbenih dejstava, jer Zakon o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske ne predviđa ovakav kriterijum.

            S obzirom na to da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske, o ustavnosti i zakonitosti člana 4. stav 1. osporene uredbe odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.

            Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.

            Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.