Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 40. stav 5. i člana 61. stav 1. tačka g) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (''Službeni glasnik Republike Srpske'' br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 15. jula 2020. godine, d o n i o  je

  R J E Š E Nj E

     Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti Odluke o komunalnim taksama - Tarife komunalnih taksi, Tarifa broj 10. tačka 3. - Fizička lica i samostalni preduzetnik-Advokatske kancelarije ("Službeni glasnik Grada Trebinje" broj 9/18).

O b r a z l o ž e nj e

           Nebojša Rudan i Dragan Škuletić iz Trebinja dali su Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti Odluke o komunalnim taksama-Tarife komunalnih taksi, Tarifa broj 10. tačka 3. - Fizička lica i samostalni preduzetnik-Advokatske kancelarije ("Službeni glasnik Grada Trebinje" broj 9/18), koju je donijela Skupština Grada Trebinje. Davaoci inicijative smatraju da je iznos komunalne takse za isticanje naziva advokatske kancelarije koji je propisan osporenom normom ove odluke neprimjeren opštem ekonomskom stanju u društvu, a posebno kada je u pitanju Grad Trebinje, koji je u jednom od najnerazvijenih regiona u Republici Srpskoj. Ističu da nije postojalo nikakvo opravdanje da se ranije propisana komunalna taksa za isticanje naziva advokatske kancelarije sa iznosa od 500 KM poveća na 1000 KM, te da prilikom ovakvog propisivanja donosilac osporene odluke nije vodio računa o realnoj ekonomskoj situaciji. U vezi sa navedenim, u inicijativi se iznosi stav da je osporena odredba suprotna članu 63. Ustava, kojim je utvrđeno da je obaveza plaćanja poreza i drugih dadžbina opšta i da se određuje prema ekonomskoj snazi obveznika.

          U odgovoru na inicijativu koji je dostavila Skupština Grada Trebinje navodi se da je osporena odluka donesena na osnovu ovlašćenja iz člana 2, člana 3. stav 1. tačka i) i člana 7. stav 2. Zakona o komunalnim taksama („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 4/12). Takođe se ističe da iznos komunalnih taksi nije utvrđen proizvoljno, već nakon pažljive analize ekonomske snage obveznika prilikom utvrđivanja iznosa takse za svaku kategoriju pojedinačno. Donosilac predmetne odluke smatra da davaoci inicijative nisu nijednim utemeljenim argumentom obrazložili na koji način je osporena norma ove odluke neustavna u odnosu na ekonomsku snagu advokata, što bi trebao da bude osnovni kriterijum za ocjenu ustavnosti u konkretnom slučaju. Smatra da, kada se uzme u obzir Tarifa advokatskih usluga, što je okvirni pokazatelj zarade advokata i ukazuje na ekonomsku snagu ovih obveznika, propisana komunalna taksa ne predstavlja veliko opterećenje za advokate. U vezi s tim, donosilac Odluke iznosi mišljenje da ekonomska situacija i prosječna zarada „trećih lica“ u Republici nisu relevantni pokazatelji u konkretnom slučaju, jer se sporni iznos takse odnosi na advokate i utvrđuje isključivo u odnosu na njihovu ekonomsku snagu. Shodno navedenom, donosilac osporene odluke smatra da je inicijativa neosnovana, te predlaže da Sud, nakon provedenog postupka, istu ne prihvati.           

    Odluka o komunalnim taksama ("Službeni glasnik Grada Trebinje" broj 9/18) donesena je na osnovu člana 2. st. 1. i 7. Zakona o komunalnim taksama ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 4/12), člana 39. stav 2. tačka 2. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 97/16) i člana 36. stav 2. tačka 2. Statuta Grada Trebinje ("Službeni glasnik Grada Trebinje" br. 2/13, 5/14, 6/15, 3/16 i 6/17). Sastavni dio ove odluke je Tarifa komunalnih taksi. Osporenom odredbom Tarife broj 10. tačka 3. - Fizička lica i samostalni preduzetnik-Advokatske kancelarije propisano je da za istaknutu firmu advokatska kancelarija godišnje plaća komunalnu taksu u iznosu od 1.000 KM.  

U postupku ocjenjivanja ustavnosti osporene norme Tarife predmetne odluke Sud je imao u vidu odredbe članova 62. i 63. Ustava Republike Srpske, prema kojima Republika i opština budžetom utvrđuju javne prihode i javne rashode, sredstva budžeta su porezi, takse i drugi zakonom utvrđeni prihodi, a obaveza plaćanja poreza i drugih dadžbina je opšta i utvrđuje se prema ekonomskoj snazi obveznika. Pored toga, u konkretnom slučaju relevantne su i odredbe člana 102. stav 1. tačka 2. i stav 2. i člana 103. Ustava kojima je utvrđeno da opština, preko svojih organa, u skladu sa zakonom uređuje i obezbjeđuje obavljanje komunalnih djelatnosti, da se sistem lokalne uprave uređuje zakonom, te da gradu i opštini pripadaju prihodi utvrđeni zakonom i sredstva za obavljanje povjerenih poslova.

     Saglasno Ustavom utvrđenim ovlašćenjima, Zakonom o komunalnim taksama ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 4/12) utvrđeni su i uređeni osnovni elementi sistema komunalnih taksi, predmet taksene obaveze, obveznici plaćanja, kao i oslobađanja od plaćanja komunalne takse. Tako je ovim zakonom propisano: da komunalne takse, u skladu sa ovim zakonom, posebnim aktom utvrđuje grad, odnosno opština, te da su ove takse prihod budžeta jedinice lokalne samouprave (član 2), da se komunalne takse mogu utvrditi za isticanje poslovnog imena pravnog lica ili preduzetnika na poslovnim prostorijama (član 3. stav 1. tačka i)), da je pravno lice i preduzetnik koji obavlja djelatnost na osnovu odobrenja nadležnog organa dužan da na ulazu u svaki poslovni prostor gdje obavlja djelatnost istakne poslovno ime (član 6. stav 1), da akt o utvrđivanju komunalne takse donosi skupština jedinice lokalne samouprave, a njime se utvrđuju: vrsta, visina, rokovi, način plaćanja i oslobađanja od plaćanja komunalne takse (član 7. stav 1), da skupština jedinice lokalne samouprave može da utvrdi komunalne takse u različitoj visini, zavisno od vrste djelatnosti, površine, lokacije, odnosno zona u kojima se nalaze objekti, odnosno predmeti ili vrše usluge za koje se plaća taksa iz člana 3. ovog zakona (član 7. stav 2).

       Pored toga, članom 39. stav 2. tačka 10. Zakona o lokalnoj samoupravi ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 97/16 i 36/19) propisano je da skupština jedinice lokalne samouprave donosi odluke o komunalnim taksama i drugim javnim prihodima, kada je ovlašćena zakonom.

      Kako iz navedenog proizlazi, taksa za isticanje naziva na poslovnim prostorijama predstavlja vrstu lokalne komunalne takse, koja je izvorni prihod jedinica lokalne samouprave, a koju, u skladu sa zakonom, svojim aktom uređuje skupština jedinice lokalne samouprave. Zakonom o komunalnim taksama su na opšti način utvrđeni i uređeni svi osnovni elementi sistema komunalnih taksi, određene su granice ovlašćenja jedinica lokalne samouprave pri uvođenju i uređivanju komunalnih taksi, te je, između ostalog, propisano da se lokalne komunalne takse mogu uvoditi za isticanje poslovnog imena pravnog lica ili preduzetnika na poslovnim prostorijama. Odredbom člana 7. stav 2. ovog zakona predviđeno je da skupština jedinice lokalne samouprave komunalne takse može utvrditi u različitoj visini, a kao kriterijumi za različito propisivanje visine ovih taksi su određeni vrsta djelatnosti, površina i lokacija, odnosno zona u kojima se nalaze objekti, odnosno predmeti ili vrše usluge za koje se plaća taksa.

     Polazeći od navedenog, Sud je ocijenio da je Skupština Grada Trebinje bila ovlašćena da donese osporenu odluku, kojom su za finansiranje zajedničke komunalne potrošnje na području ove jedinice lokalne samouprave uvedene komunalne takse, te su utvrđeni vrsta, visina i oslobađanja od plaćanja komunalne takse, kao i druga pitanja koja se odnose na komunalne takse na području Grada Trebinje. Sastavni dio ove odluke je i Tarifa komunalnih taksi.

    Ocjenjujući ustavnost osporene norme Tarife broj 10. tačka 3. - Fizička lica i samostalni preduzetnik-Advokatske kancelarije predmetne odluke Sud je utvrdio da ista nije u suprotnosti sa Ustavom Republike Srpske. Naime, kako je već istaknuto, članom 7. stav 2. Zakona o komunalnim taksama su kao kriterijumi za različito propisivanje visine komunalne takse određeni vrsta djelatnosti, površina i lokacija, odnosno zona u kojima se nalaze objekti, odnosno predmeti ili vrše usluge za koje se plaća ova taksa. Osporenom odredbom ove tarife donosilac Odluke je, imajući u vidu zakonski kriterijum-vrsta djelatnosti koju obavlja obveznik, odredio visinu komunalne takse za isticanje naziva advokatske kancelarije na  području grada Trebinja. Ovakvim propisivanjem, po ocjeni Suda, nije narušena odredba člana 63. Ustava, na koju ukazuju davaoci inicijative, a prema kojoj se obaveza plaćanja poreza i drugih dadžbina utvrđuje prema ekonomskoj snazi obveznika. Naime, Sud smatra da je određivanje visine predmetne komunalne takse u domenu cjelishodne procjene donosioca Odluke u pogledu ekonomske snage lica koja obavljaju advokatsku djelatnost. Zbog toga, shodno odredbi člana 115. Ustava, nije u nadležnosti ovog suda da ocjenjuje da li je propisana visina osporene takse pravilno odmjerena, niti da se, u vezi s tim, upušta u razmatranje pitanja koji se odnose na kriterijume i parametre za utvrđivanje ekonomske snage pojedinih kategorija obveznika komunalne takse.   

    Cijeneći da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske, o ustavnosti osporene odredbe Tarife broj 10. Odluke o komunalnim taksama odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka. 

      Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.

      Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.