Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 57. tačka a) i člana 61. stav 1. tač. b) i g) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 26. oktobra 2016. godine, d o n i o   je

R J E Š E Nj E

        Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8. Pravilnika o proceduri i kriterijumima prijema radnika u radni odnos u osnovnoj školi  („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14) i člana 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8. Pravilnika o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14).           

         Obustavlja se postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 9. stav 1. tačka 4. i člana 16. Pravilnika o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14).

O b r a z l o ž e nj e

         Dragana Tutorić iz Sokoca dala je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8, člana 9. stav 1. tačka 4) i člana 16. Pravilnika o proceduri i kriterijumima  prijema radnika u radni odnos u osnovnoj školi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14), te člana 8. stav 2. tač. 6,  7. i 8, člana 9. stav 1. tačka 4. i člana 16. Pravilnika o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14). Iz sadržine inicijative proizlazi da osporene odredbe predmetnih pravilnika nisu u saglasnosti sa članom 5. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 55/07 ‒ prečišćeni tekst), te članovima 10, 33, 39. stav 2. i članom 108. Ustava Republike Srpske.

         Razmatrajući datu inicijativu, Sud je, Rješenjem broj U-85/15 od 30. marta 2016. godine pokrenuo postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti člana 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8.  Pravilnika o proceduri i kriterijumima prijema radnika u radni odnos u osnovnoj školi  („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14), te člana 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8, člana 9. stav 1. tačka 4. i člana 16. Pravilnika o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14). Istim rješenjem Sud nije prihvatio inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 9. stav 1. tačka 4) i člana 16. Pravilnika o proceduri i kriterijumima prijema radnika u radni odnos u osnovnoj školi   („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14).

         Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske nije dostavilo odgovor na rješenje o pokretanju postupka.                                                                          

         Pravilnik o proceduri i kriterijumima prijema radnika u radni odnos u osnovnoj školi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14) donesen je na osnovu člana 114. stav 9, a u vezi sa članom 122. Zakona o osnovnom obrazovanju i vaspitanju („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 74/08, 71/09, 104/11 i 33/14) i člana 82. stav 2. Zakona o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12 i 121/12). Ovim pravilnikom definišu se kriterijumi, način bodovanja kandidata i procedura prijema radnika u javnim osnovnim školama (član 1). Prema članu 8. stav 1. Pravilnika, uz potpisanu prijavu i dokumentaciju iz člana 7. ovog pravilnika potrebno je dostaviti dokumentaciju na osnovu koje se dokazuje ispunjenost posebnih uslova i dokumentaciju na osnovu koje se vrši bodovanje po kriterijumima iz člana 9. ovog pravilnika. Osporenim stavom 2. ovog člana propisano je da dokumentacija iz stava 1. ovog člana podrazumijeva, između ostalog, uvjerenje opštinskog/gradskog organa uprave nadležnog za boračko-invalidsku zaštitu o utvrđenom statusu člana porodice poginulog borca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske, ukoliko se radi o kandidatu iz kategorije porodice poginulog borca (tačka 6), uvjerenje opštinskog/gradskog organa uprave nadležnog za boračko-invalidsku zaštitu o utvrđenom statusu ratnog vojnog invalida Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske, ukoliko se radi o kandidatu iz kategorije ratnog vojnog invalida (tačka 7) i uvjerenje opštinskog/gradskog organa uprave nadležnog za boračko-invalidsku zaštitu o utvrđenom statusu borca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske, ukoliko se radi o kandidatu iz kategorije borca (tačka 8).

         Pravilnik o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14) donesen je na osnovu člana 76. stav 13, a u vezi sa članom 89. Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 74/08, 106/09, 104/11 i 33/14) i člana 82. stav 2. Zakona o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12 i 121/12). Pravilnikom se definišu kriterijumi, način bodovanja kandidata i procedura prijema radnika u javnim srednjim školama (član 1). Članom 8. stav 1. Pravilnika propisano je da je uz potpisanu prijavu i dokumentaciju iz člana 7. ovog pravilnika potrebno dostaviti dokumentaciju na osnovu koje se dokazuje ispunjenost posebnih uslova i dokumentaciju na osnovu koje se vrši bodovanje po kriterijumima iz člana 9. ovog pravilnika. Prema osporenom stavu 2. ovog člana, dokumentacija iz stava 1. ovog člana podrazumijeva, između ostalog, uvjerenje opštinskog/gradskog organa uprave nadležnog za boračko-invalidsku zaštitu o utvrđenom statusu člana porodice poginulog borca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske, ukoliko se radi o kandidatu iz kategorije porodice poginulog borca (tačka 6), uvjerenje opštinskog/gradskog organa uprave nadležnog za boračko-invalidsku zaštitu o utvrđenom statusu ratnog vojnog invalida Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske, ukoliko se radi o kandidatu iz katergorije ratnog vojnog invalida (tačka 7) i uvjerenje opštinskog/gradskog organa uprave nadležnog za boračko-invalidsku zaštitu o utvrđenom statusu borca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske, ukoliko se radi o kandidatu iz kategorije borca (tačka 8). Osporenim članom 9. stav 1. tačka 4. Pravilnika propisano je da je jedan od kriterijuma za bodovanje prilikom utvrđivanja liste kandidata za prijem u radni odnos u školi i socijalni status, a osporenim članom 16. Pravilnika da se na osnovu socijalnog statusa mogu ostvariti bodovi ukoliko se radi o kandidatu koji ima status člana porodice poginulog borca  Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske i u tom slučaju dodjeljuje se 10 bodova (stav 1), te da je u slučaju iz stava 1. ovog člana potrebno priložiti uvjerenje opštinskog organa uprave nadležnog za boračko-invalidsku zaštitu o utvrđenom statusu člana porodice poginulog borca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske (stav 2).

         Zakonom o osnovnom obrazovanju i vaspitanju („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 74/08, 71/09, 104/11 i 33/14) uređena je djelatnost osnovnog obrazovanja i vaspitanja kao dio jedinstvenog sistema obrazovanja Republike Srpske (član 1), te je ovim zakonom, i to u članu 105. stav 1, propisano da poslove nastavnika, stručnog saradnika i vaspitača obavljaju lica koja, osim uslova utvrđenih Zakonom o radu, ispunjava i sljedeće uslove: da imaju odgovarajući nivo obrazovanja ‒ završen prvi ciklus studijskog programa i stručno zvanje u određenoj oblasti ili ekvivalent, odnosno visoku ili višu stručnu spremu (tačka a) i imaju ljekarsko uvjerenje o psihičkoj i fizičkoj sposobnosti za rad sa učenicima (tačka b), a stavom 2. da se uslovi iz stava 1. ovog člana utvrđuju prije zasnivanja radnog odnosa, dok je članom 114. stav 9. propisano da ministar donosi pravilnik o proceduri prijema, kriterijumima za prijem u radni odnos i načinu bodovanja kandidata, pri čemu se kao obavezni moraju definisati sljedeći kriterijumi: vrijeme provedeno na evidenciji nezaposlenih lica koju vodi Zavod za zapošljavanje: nakon sticanja odgovarajuće stručne spreme, zatim prosjek ocjena tokom studiranja i rezultati ostvareni na intervjuu i pismenom dijelu testa.

         Zakonom o srednjem obrazovanju i vaspitanju („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 74/08, 106/09, 104/11 i 33/14) uređena je djelatnost srednjeg obrazovanja i vaspitanja kao dio jedinstvenog sistema obrazovanja (član 1), te je u članu 75. stav 1. propisano da poslove nastavnika i stručnog saradnika ima pravo da obavlja lice koje, osim uslova utvrđenih zakonom kojim se uređuju radni odnosi, ispunjava i sljedeće uslove: da ima odgovarajući nivo obrazovanja ‒ završen prvi ciklus studijskog programa u četvorogodišnjem trajanju, sa najmanje ostvarenih 240 ESTS bodova (tačka a), ima ljekarsko uvjerenje o psihičkoj i fizičkoj sposobnosti za rad sa učenicima (tačka b), nije pravosnažnom presudom osuđivano za krivična djela učinjena protiv dostojanstva ličnosti, morala, službene dužnosti, trgovine ljudima, zlostavljanja djeteta, polnog i drugog nasilja nad djetetom ili maloljetnim licem (tačka v) i ima položen stručni ispit za rad u nastavi (tačka g), a stavom 2. da se uslovi iz stava 1. ovog člana dokazuju prije zasnivanja radnog odnosa, dok je članom 76. stav 13. propisano da ministar donosi Pravilnik o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u školi, pri čemu se kao obavezni moraju definisati sljedeći kriterijumi: vrijeme provedeno na evidenciji nezaposlenih lica koju vodi Zavod za zapošljavanje nakon sticanja odgovarajuće stručne spreme, zatim prosjek ocjena tokom studiranja i rezultati ostvareni na intervjuu i pismenom dijelu testa.

         Zakonom o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 134/11, 9/12 i 40/12) propisano je da borac ima prednost u zapošljavanju (član 30. tačka đ), da su organi republičke uprave i organi jedinica lokalne samouprave, javna preduzeća i druga privredna društva koja su u cjelini vlasništvo Republike ili većinskom vlasništvu Republike,  opštine ili grada, kao i drugi subjekti koji su osnovani zakonom ili ih je osnovala Vlada ‒ dužni obezbijediti  prilikom prijema novih radnika da borac ima, pod istim uslovima, prednost u zapošljavanju u odnosu na ostala lica koja nisu korisnici prava po ovom zakonu, u skladu sa propisima koji regulišu oblast rada i zapošljavanja (član 36. stav 1), da  vojni invalidi imaju prednost u zapošljavanju (član 39. tačka ž), da su organi republičke uprave i organi lokalne uprave, javna preduzeća i druga privredna društva koja su u cjelini vlasništvo Republike ili većinskom vlasništvu Republike, opštine ili grada, kao i drugi subjekti koji su osnovani zakonom ili ih je osnovala Vlada dužni obezbijediti prilikom prijema novih radnika da ratni vojni invalid ima, pod istim uslovima, prednost u zapošljavanju u odnosu na ostala lica, izuzev članova porodice poginulog borca, u skladu sa propisima kojima se uređuje oblast rada i zapošljavanja (član 54. stav 1), da član porodice poginulog borca ima prednost u zapošljavanju (član 60. tačka z), te da će republičke uprave i organi jedinica lokalne samouprave, javna preduzeća i druga privredna društva koja su u cjelini vlasništvo Republike ili u većinskom vlasništvu Republike, opštine ili grada, kao i drugi subjekti koji su osnovani zakonom ili ih je osnovala Vlada, obezbijediti prilikom prijema novih radnika da član porodice poginulog borca ima, pod istim uslovima, prednost u zapošljavanju u odnosu na ostala lica, uključujući ratne vojne invalide borce, u skladu sa propisima kojima se uređuje oblast rada i zapošljavanja.

         Polazeći od navedenih zakonskih odredaba Sud je utvrdio da član 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8. Pravilnika o proceduri i kriterijumima prijema radnika u radni odnos u osnovnoj školi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14) i član 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8 Pravilnika o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 102/14) nisu u nesaglasnosti sa zakonom. Prilikom ovakve ocjene Sud je imao u vidu da je ministar prosvjete i kulture, na osnovu ovlašćenja iz Zakona o osnovnom obrazovanju i vaspitanju i Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju, u razradi pojedinih zakonskih odredaba, osporenim pravilnicima definisao kriterijume, način bodovanja kandidata i proceduru prijema radnika u javnim osnovnim i javnim srednjim školama, a u okviru toga, i uslove koje kandidati treba da ispunjavaju prilikom prijavljivanja na javni konkurs i način utvrđivanja tih uslova. Imajući u vidu obavezu subjekata navedenih u članu 36. stav 1, članu 54. stav 1. i članu 73. stav 1. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca, odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske da prilikom zapošljavanja daju, pod istim uslovima,  prednost kandidatima koji imaju status borca, vojnog invalida ili člana porodice poginulog borca Sud je utvrdio da propisivanje obaveze kandidatima koji imaju ovaj status  da,  uz potpisanu prijavu, dostave i  dokumentaciju kojom se taj status potvrđuje, donosilac akta nije prekoračio svoja zakonska ovlašćenja.

        S obzirom na to da je odredbama člana 108. Ustava propisano da zakoni, statuti, drugi propisi i opšti akti moraju biti u saglasnosti sa Ustavom, kao i da  propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom, Sud je ocijenio  da su  član 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8. Pravilnika o proceduri i kriterijumima prijema radnika u radni odnos u osnovnoj školi i člana 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8. Pravilnika o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske.

         Po ocjeni Suda, osporenim odredbama člana 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8. Pravilnika o proceduri i kriterijumima prijema radnika u radni odnos u osnovnoj školi i člana 8. stav 2. tač. 6, 7. i 8. Pravilnika o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi, kojima je navedena dokumentacija koju, uz potpisanu prijavu treba priložiti  kandidat koji se prijavljuje na javni konkurs, i to  kao dokaz da ima status kandidata koji, pod jednakim uslovima, ima prednost u zapošljavanju u odnosu na ostale kandidate, ne dovode se u pitanje principi iz članova 10, 33 i 39. stav 2. Ustava, na koje se poziva davalac inicijative.

        U postupku razmatranja osporenih odredbi člana 9. stav 1. tačka 4. i člana 16. Pravilnika o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi  Sud je utvrdio da su ove odredbe Pravilnika, nakon podnošenja inicijative,  brisane Pravilnikom o izmjenama i dopunama Pravilnika o kriterijumima i proceduri prijema radnika u radni odnos u srednjoj školi ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 42/16), te je Sud, na osnovu člana 57. tačka a) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 104/11 i 92/12) obustavio postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti člana 9. stav 1. tačka 4. i člana 16. ovog akta, cijeneći istovremeno da nije potrebno donijeti odluku zbog toga što nisu otklonjene eventualne  posljedice neustavnosti, odnosno nezakonitosti.

           Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.

         Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević  i akademik prof. dr Snežana Savić.