Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 40. stav 5.  i člana 60. stav 1. t. a) i b)  Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 22. juna 2016. godine,  d o n i o   j e

O D L U K U

         Utvrđuje se da Statut Opštine Jezero („Službeni glasnik Opštine Jezero“ broj 9/14) nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i Zakonom o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 101/04, 42/05, 118/05 i 98/13).

O b r a z l o ž e nj e

          Načelnik opštine Jezero dao je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Statuta Opštine Jezero („Službeni glasnik Opštine Jezero“ broj 9/14). Iz sadržine inicijative proizlazi da osporeni statut, koji je donijela Skupština Opštine Jezero, na sjednici održanoj 14. oktobra 2014. godine, nije u saglasnosti sa članom 43. stav 1. alineja 1. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 101/04, 42/05, 118/05 i 98/13), kojim je propisano da načelnik opštine predlaže statut opštine. Obrazlažući razloge osporavanja Statuta davalac inicijative navodi da on, kao načelnik opštine,  nije predložio ovaj akt, a nije ni učestvovao u javnoj raspravi koja je prethodila njegovom usvajanju. S tim u vezi davalac inicijative navodi da je predložio nacrt Statuta, koji je Zaključkom Skupštine Opštine od 16. aprila 2014. godine upućen na javnu raspravu, koja nije održana, te da je Skupština Opštine Jezero, na sjednici održanoj 8. avgusta 2014. godine, donijela novi zaključak, broj: 010-013-769/14, te odredila novi termin za održavanje javne rasprave i naznačila da je načelnik opštine predlagač ovog akta, iako on u tim aktivnostima, zbog zdravstvenih problema, nije učestvovao. Davalac inicijative, takođe, navodi da je prije održavanja sjednice Skupštine Opštine, na kojoj je usvojen osporeni akt, usmeno a nakon toga i dopisom, broj 01-014-1013/14 obavijestio Skupštinu opštine, kao i odbornike da prijedlog Statuta, koji je, kao prijedlog načelnika opštine uvršten na dnevni red, povlači iz procedure, ali da je Skupština Opštine nastavila sa postupkom donošenja osporenog statuta, te takvim postupanjem nezakonito preuzela nadležnosti načelnika opštine, koje se odnose na predlaganje statuta. Imajući u vidu da nije provedena zakonom propisana procedura, koja se odnosi na postupak predlaganja Statuta, davalac inicijative predlaže da Sud utvrdi da osporeni statut nije u saglasnosti sa Zakonom o lokalnoj samoupravi.

         U odgovoru Skupštine Opštine Jezero na navode davaoca inicijative ističe se, prije svega, da je načelnik opštine, na osnovu člana 43. stav 1. alineja 1. Zakona o lokalnoj samoupravi i člana 44. stav 1. alineja 1. Statuta Opštine Jezero („Službeni glasnik Opštine Jezero“ broj 2/05) predložio nacrt Statuta Opštine Jezero, koji je Skupština Opštine Jezero usvojila na sjednici održanoj 16. aprila 2014. godine i to Zaključkom, koji je objavljen u „Službenom glasniku Opštine Jezero“  broj  2/14. Ovim zaključkom je, kako se navodi u odgovoru,  nacrt Statuta, kojeg je predložio načelnik opštine upućen na javnu raspravu, koja nije održana do, tim zaključkom, određenog roka, te je, Zaključkom, koji je Skupština Opštine Jezero donijela na sjednici održanoj 8. avgusta 2014. godine i koji je objavljen u „Službenom glasniku Opštine Jezero“ broj 5/14, određen novi termin za održavanje javne rasprave o predloženom nacrtu Statuta. Nakon sprovedene javne rasprave, u kojoj nije učestvovao načelnik opštine, kao predlagač Statuta,  Komisija za statutarna pitanja, poslovnik i propise Skupštine Opštine Jezero je, kako se navodi u odgovoru, u skladu sa svojim nadležnostima koje su propisane Poslovnikom Skupštine Opštine Jezero („Službeni glasnik Opštine Jezero“ broj 2/05) utvrdila prijedlog Statuta Opštine Jezero, koji je usvojen na sjednici održanoj 14. oktobra 2014. godine. U odgovoru donosioca akta se, takođe, navodi da je načelnik opštine, nakon što je obaviješten o primjedbama koje su stavljene na nacrt Statuta u toku javne rasprave, dostavio dopis od 8. septembra 2014. godine u kojem je, pored ostalog naveo da on nije predlagač nacrta Statuta o kojem je vođena javna rasprava, kao i da je dopisom od 14. oktobra 2014. godine obavijestio Skupštinu opštine da on nije predlagač Statuta, koji je uvršten na dnevni  red Skupštine opštine, te da isti povlači iz procedure, ali da o ovom aktu načelnika opštine nije raspravljano, budući da je dnevni red već bio usvojen, a Komisija za statutarna pitanja, poslovnik i propise Skupštine Opštine Jezero utvrdila prijedlog statuta.

         Skupština Opštine Jezero donijela je Statut Opštine Jezero („Službeni glasnik Opštine Jezero“ broj 9/14), na sjednici održanoj 14. oktobra 2014. godine, na osnovu članova 30, 71. i 72. stav 2. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 101/04, 42/05, 118/05 i 98/13). Ovim statutom uređuju se poslovi opštine Jezero kao jedinice lokalne samouprave, organizacija i rad njenih organa, akti i finansiranje, javnost rada, učešće građana u lokalnoj samoupravi, saradnja sa drugim jedinicama lokalne samouprave, postupak za donošenje i izmjenu statuta i druga pitanja od lokalnog interesa (član 1).

         Odredbom člana 43. stav 1. alineja 1. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 101/04, 42/05, 118/05 i 98/13), u odnosu na koju davalac inicijative traži pokretanje postupka za ocjenu zakonitosti osporenog statuta, propisano je da načelnik opštine predlaže statut opštine.

         Odredbama ovog zakona koje su, po ocjeni Suda, od značaja za ocjenu osnovanosti navoda davaoca inicijative, propisano je da je Skupština opštine organ odlučivanja i kreiranja politike opštine koja, između ostalog, donosi statut opštine (član 30. alineja 1), da skupština opštine odlučuje o pitanjima iz svoje nadležnosti većinom glasova od ukupnog broja odbornika, osim kada je drugačije propisano zakonom (član 32), da jedinica lokalne samouprave ima statut, kojim se uređuju poslovi jedinice lokalne samouprave, organizacija i rad organa jedinica lokalne samouprave, akti, finansiranje, učešće građana u lokalnoj samoupravi, saradnja jedinice lokalne samouprave sa drugim jedinicama, postupak za donošenje i promjenu statuta i druga pitanja utvrđena zakonom (član 71), da prijedlog za donošenje, izmjene i dopune statuta mogu podnijeti načelnik opštine odnosno gradonačelnik, najmanje 1/3 odbornika skupštine jedinice lokalne samouprave i  20% birača ili 1.500 birača sa područja jedinice lokalne samouprave (član 74).

         Iz navedenih zakonskih odredaba proizlazi da statut jedinice lokalne samouprave, na prijedlog ovlašćenog predlagača, donosi skupština opštine/grada većinom glasova od ukupnog broja odbornika, te da su ovlašćeni predlagači ovog akta načelnik  opštine odnosno gradonačelnik, 1/3 odbornika skupštine jedinice lokalne samouprave i 20% birača ili 1.500 birača sa područja jedinice lokalne samouprave.

         Razmatrajući navode davaoca inicijative, a na osnovu odgovora donosioca akta odnosno dostavljene dokumentacije Sud je utvrdio da je osporeni statut usvojen na sjednici Skupština Opštine Jezero održanoj 14. oktobra 2014. godine. S tim u vezi Sud je utvrdio da je Skupština Opštine Jezero donijela Odluku broj: 010-013-1024/14 od 14. oktobra 2014. godine, s pozivom na član 30. stav 1. alineja 1. i člana 50. Statuta Opštine Jezero („Službeni glasnik Opštine Jezero“ br. 2/05 i 2/12), a na prijedlog Komisije za statutarna pitanja, poslovnik i propise Skupštine Opštine Jezero, kojom se usvaja Statut Opštine Jezero u tekstu nacrta predloženog od strane načelnika opštine Jezero i prijedloga utvrđenog od strane Komisije za statutarna pitanja, poslovnik i propise, sa amandmanima predsjednika Skupštine Opštine Jezero usvojenim na sjednici održanoj 14. oktobra 2014. godine. Nadalje, Sud je utvrdio da je načelnik opštine dopisom, broj: 01-014-1013/14 od 14. oktobra 2014. godine obavijestio odbornike Skupštine Opštine Jezero da prijedlog Statuta, koji je uvršten na dnevni red sjednice Skupštine Opštine Jezero i koji treba da bude razmatran kao prijedlog načelnika kao predlagača, povlači iz procedure, kao i da je,  prije toga, dopisom broj: 01-014-869/14-1 od 8. septembra 2014. godine, obavijestio predsjednicu Skupštine Opštine Jezero da načelnik opštine nije predlagač nacrta Statuta, koji je bio na javnoj raspravi i  na koji su, u toku te rasprave,  stavljene primjedbe.

         Polazeći od navedenog Sud je utvrdio da Statut, koji je Skupština Opštine Jezero donijela na sjednici održanoj 14. oktobra 2014. godine, nije predložen od strane Zakonom ovlašćenog predlagača. Imajući u vidu da je načelnik opštine obavijestio Skupštinu Opštine da on nije predlagač Statuta koji je uvršten u dnevni red, te da isti povlači iz procedure, a  da Komisije za statutarna pitanja, poslovnik i propise Skupštine Opštine Jezero nema zakonsko ovlašćenje za predlaganje Statuta Sud je ocijenio da osporeni statut, budući da  nije donijet na prijedlog Zakonom ovlašćenog predlagača,  nije u saglasnosti sa Zakonom o lokalnoj samoupravi.

        Navodi donosioca akta u pogledu ovlašćenja Komisije za statutarna pitanja, poslovnik i propise Skupštine Opštine Jezero, po ocjeni Suda, nisu osnovani iz razloga što su Zakonom o lokalnoj samoupravi, s obzirom na značaj statuta kao opšteg akta jedinice lokalne samouprave, taksativno navedeni subjekti koji mogu podnijeti prijedlog za njegovo donošenje, izmjene i dopune, a među tim subjektima, u konkretnom slučaju nije Komisija za statutarna pitanja, poslovnik i propise Skupštine, koja je radno tijela skupštine jedinice lokalne samouprave.

         Imajući u vidu da je osporeni Statut, s obzirom na to da je  predložen od strane neovlašćenog predlagača, u nesaglasnosti sa zakonom, Sud je utvrdio da je u nesaglasnosti i sa odredbom člana 108. stav 2. Ustava Republike Srpske, prema kojoj propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom.

           Kako je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 104/11) odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.

         Na osnovu izloženog  odlučeno je kao u  izreci ove odluke.

         Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik mr Suda Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.