Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske,  člana 37. stav 1. tačka b), člana 40. stav 5., i  člana 61. stav 1. tač. g) i d)  Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” br 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 24. februara 2016. godine,  d o n i o  j e

R J E Š E Nj E

            Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 72. Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 60/14, 87/14 i 101/14) Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 18/12) i Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 19/13).

O b r a z l o ž e nj e

         Dalibor Miljević iz Banje Luke dao je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 72. Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 60/14), (u daljem tekstu: Pravilnik), koji je donio ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede u Vladi Republike Srpske. U inicijativi i naknadno dostavljenoj urgenciji se, pored navođenja više oblika diskriminacije, kao posljedice osporenog propisivanja, posebno ističe da su osporenom odredbom Pravilnika favorizovani diplomirani inženjeri poljoprivrede, a diplomirani tehnolozi, diplomirani veterinari i šumarski inženjeri diskriminisani, odnosno da je, propisivanjem prava na podsticajna sredstva za samozapošljavanje samo nezaposlenim diplomiranim inženjerima poljoprivrede koji imaju 40 godina i koji se kao nosioci poljoprivrednog gazdinstva bave poljoprivrednom proizvodnjom i preradom poljoprivrednih proizvoda na poljoprivrednom gazdinstvu sa prebivalištem u seoskom području, izvršena diskriminatorska selekcija naklonjena određenom „profilu“ inženjera poljoprivrede. Postavljanjem diskriminatorskih kriterijuma pod plaštom zapošljavanja, kako je navedeno, nema uporište ni u jednom zakonskom i podzakonskom aktu, strategiji ili akcionom planu, te da, pored Opšte deklaracije UN o pravima čovjeka, postoje i brojne druge deklaracije i akti kojima se zabranjuje bilo  kakva diskriminacija, a za koje se Bosna i Hercegovina Ustavom obavezala da će ih primjenjivati. Navodeći da diskriminacija kroz predrasude, neukost, nerazmišljanje i stereotipe, poput ovih koje je postavilo Ministarstvo poljoprivrede Republike Srpske, stvara sve veći jaz između „mladih i starih“ inženjera, kao i to da se „stari“ ljudi osjećaju kao osobe drugog reda, davalac inicijative predlaže da Sud utvrdi da li u navedenom pravilniku, kao i Pravilnicima  iz 2012. i 2013. godine postoje elementi diskriminacije, u smislu člana 10. Ustava Republike Srpske.

          Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske, kao donosilac osporenog pravilnika, nije dostavio odgovor na navode iz inicijative.

        Osporenim članom 72. Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 60/14, 87/14 i 101/14) propisano je da pravo na podsticajna sredstva za samozapošljavanje imaju nezaposleni diplomirani inženjeri poljoprivrede koji imaju do 40 godina, a koji su nosioci poljoprivrednog gazdinstva i bave se poljoprivrednom proizvodnjom i preradom poljoprivrednih proizvoda na poljoprivrednom gazdinstvu sa prebivalištem u seoskom području.

      Razmatrajući datu inicijativu Sud je, prije svega, utvrdio da je članom 76. Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 26/15, 81/15 i 102/15) propisano da stupanjem na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 60/14, 87/14 i 101/14). Imajući u vidu činjenicu da od prestanka važenja osporenog pravilnika (12. aprila 2015. godine) do pokretanja postupka nije proteklo više od jedne godine, Sud je, na osnovu člana 3. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 104/11 i 92/12), ustavnost i zakonitost osporene odredbe člana 72. Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 60/14, 87/14 i 101/14) ocjenjivao u vrijeme njenog važenja.

     U pogledu zahtjeva davaoca inicijative da Sud utvrdi da li i u Pravilnicima iz 2012. i 2013. godine postoje elementi diskriminacije, u smislu člana 10. Ustava Republike Srpske, Sud je, imajući u vidu činjenicu da je Pravilnik o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 18/12) prestao da važi 7. marta 2012. godine, kao i to da je 16. marta 2013. godine prestao da važi i Pravilnik o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 19/13) i da je od prestanka važenja ovih akata do pokretanja postupka prošlo više od jedne godine, odlučio da inicijativu, u smislu člana 37. stav 1. tačka b) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 104/11 i 92/12), u ovom dijelu ne prihvati.

          U postupku ocjenjivanja ustavnosti i zakonitosti osporenog člana 72. Pravilnika o uslovima i načinu ostvarivanja novčanih podsticaja za razvoj poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 60/14, 87/14 i 101/14) u vrijeme njegovog važenja, Sud je imao u vidu da je Ustavom Republike Srpske u članu 68, koji je zamijenjen Amandmanom XXXII tačkama 8. i 12, utvrđeno da Republika uređuje i obezbjeđuje osnovne ciljeve i pravce, između ostalog, razvoja poljoprivrede i sela i radne odnose i zapošljavanje. Prema članu 97. st. 2. i 3. Ustava, ministarstva i drugi republički organi uprave provode zakone i druge propise i opšte akte Narodne skupštine i Vlade i samostalni su u vršenju Ustavom i zakonom određenih nadležnosti.

      Pored odrdaba Ustava, Sud je, u konkretnom slučaju, imao u vidu i zakone koji su poslužili kao pravni osnov za donošenje osporenog pravilnika i to:

    Zakon o poljoprivredi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 70/06, 20/07, 86/07 i 71/09) kojim je, pored ostalog, propisano: da su mjere poljoprivredne politike s obzirom na područje djelovanja i mjere podsticanja u poljoprivredi (član 5. stav 2. tačka g)); da je podrška mladim poljoprivrednicima namijenjena onim poljoprivrednicima koji nisu stariji od 40 godina radi poboljšanja starosne i obrazovne strukture poljoprivrednika na poljoprivrednom gazdinstvu i da se podrška mladim poljoprivrednicima sprovodi kroz davanje posebnih olakšica i stimulacija za investicije u ruralnim područjima, što će se definisati posebnim propisom Vlade Republike Srpske na prijedlog ministarstva (član 18); da se mjere strukturne politike sprovode prema Programu upotrebe sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede i sela, koji se donose za svaku budžetsku godinu (član 21); da su mjere podsticanja u poljoprivredi podsticajna sredstva iz budžeta Republike Srpske koja imaju za cilj podsticanje poljoprivredne proizvodnje i razvoj sela i da se mjere podsticanja u poljoprivredi sprovode u skladu sa Poljoprivrednom strategijom i ovim zakonom, do iznosa sredstava planiranih budžetom Republike Srpske za te namjene, za određenu fiskalnu godinu (član 25) i da pravo na podsticajna sredstva i druge oblike podrške u poljoprivredi (u daljem tekstu: korisnici prava) imaju poljoprivredna gazdinstva u Republici Srpskoj koja su upisana u registar poljoprivrednih gazdinstavai, kao i jedinice lokalne samouprave i mjesne zajednice i drugi subjekti kao korisnici sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede i seoskih područja (član 26. stav 1.).

   Zakon o obezbjeđivanju i usmjeravanju sredstava za podsticanje razvoja poljoprivrede i sela („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 43/02 i 106/09), kojim je u članu 11. propisano da će Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede u roku od trideset dana od dana stupanja na snagu ovog zakona donijeti Pravilnik o uslovima koje moraju da ispunjavaju pravna i fizička lica za korišćenje podsticajnih sredstava.

   Zakon o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12 i 121/12), kojim su u članu 28. propisani upravni i stručni  poslovi Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede koji se, između ostalog, odnose na definisanje, sprovođenje, praćenje i ocjenu mjera za podsticanje razvoja poljoprivrede i seoskih područja, a u članu 82. stav 2, propisano je da ministar predstavlja ministarstvo, donosi propise i rješenja u upravnim i drugim pojedinačnim stvarima, odlučuje o pravima i dužnostima  zaposlenih u ministarstvu i o drugim pitanjima iz djelokruga ministarstva.

      Imajući u vidu navedeno, Sud je ocijenio da je ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, na osnovu navedenih ustavnih i zakonskih ovlašćenja, donio osporeni pravilnik kojim su propisani uslovi za ostvarivanje prava na podsticajna sredstva za samozapošljavanje,  u pogledu stručne spreme lica koja imaju to pravo, njihove životne dobi, gazdinstva čiji su nosioci i vrste proizvodnje i prerade kojom se bave, te vrste gazdinstva i područja prebivališta. Naime, polazeći od Ustavom utvrđene nadležnosti da ministarstva provode zakone i druge propise i opšte akte Narodne skupštine i Vlade  i da su samostalni u vršenju Ustavom i zakonom određenih nadležnosti, Sud je ocijenio da je Pravilnik, kao akt koji bliže uređuje odnose od značaja za provođenje odredaba zakona koje se njime izvršavaju, donesen u granicama ustavnih i zakonskih ovlašćenja. Takođe, po ocjeni Suda, ovim aktom se ne povređuju zakonom ustanovljena prava lica na koja se odnosi, već se omogućuje ostvarivanje ovih prava na način i pod uslovima propisanim zakonom. Sud je, naime ocijenio neosnovanim navode davaoca inicijative da su osporenom odredbom Pravilnika favorizovani diplomirani inženjeri poljoprivrede, a diplomirani tehnolozi, diplomirani veterinari i šumarski inženjeri diskriminisani, odnosno da je izvršena diskriminatorska selekcija naklonjena određenom „profilu“ inženjera poljoprivrede, jer se princip jednakosti odnosi na jednakost u pravima a ne i u jednakosti u uslovima i načinu ostvarivanja pojedinih prava, a ostvarivanje prava utvrđenog osporenom odredbom člana 72. Pravilnika jednako se odnosi na sve kandidate koji se nalaze u istim pravnim situacijama propisanim osporenom odredbom. Pored toga, Sud je ocijenio da odabir uslova za ostvarivanje prava na podsticajna sredstva za samozapošljavanje, kojim se, po mišljenju davaoca inicijative, stvara sve veći jaz između „mladih i starih“ inženjera, predstavljaju pitanja normativne politike donosioca Pravilnika o kojima Ustavni sud, u smislu  člana 115. Ustava, nije nadležan da odlučuje.

         Cijeneći da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je, na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 94/12), u ovom predmetu odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka.

       Na osnovu izloženog Sud je odlučio kao u izreci ovog rješenja.

       Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović,  prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.