Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 57. tačka a), člana 60. stav 1. tačka a) i člana 61. stav 1. tačka b) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 24. juna 2015. godine, d o n i o j e
O D L U K U
Utvrđuje se da član 34. Statuta Javne ustanove Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-2/12 od 19. septembra 2012. godine, nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske.
Utvrđuje se da član 20. Pravilnika o platama i naknadama zaposlenih u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01-3-530-8/2-13 od 25. septembra 2013. godine, nije u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske.
Obustavlja se postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti članova 16. i 34. Pravilnika o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-8/4-13 od 4. novembra 2013. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Radenko Đurić iz Vukosavlja dao je Ustavnom sudu Republike Srpske (u daljem tekstu: Sud) inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 34. Statuta Javne ustanove Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-2/12 od 19. septembra 2012. godine, člana 34. i člana 16, u dijelu koji se odnosi na tačku 6. tabelarnog prikaza nosioca poslova i zadataka u Centru, Pravilnika o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Centru broj 01/3-530-8/4-13 od 4. novembra 2013. godine, a u vezi sa članom 25. istog, kao i člana 20. Pravilnika o platama i naknadama zaposlenih u Centru broj: 01/3-530-8/2-13 od 25. septembra 2013. godine, te Odluke broj: 02/1-12-8/13 od 06. decembra 2013. godine, kojom je načelnik opštine Vukosavlje dao saglasnost na osporeni Pravilnik o sistematizaciji poslova i radnih zadataka, Odluke broj: 02/1-12-7/13 od 01. oktobra 2013. godine, kojom je načelnik opštine Vukosavlje dao saglasnosti na osporeni Pravilnik o platama i naknadama zaposlenih, te tačke II Odluke o dopunama Odluke o osnivanju Centra, broj: 01/1-013-149/13 od 12. decembra 2013. godine.
U inicijativi se navodi da osporeni član 34. Statuta, odnosno član 34. Pravilnika o sistematizaciji poslova i radnih zadataka, kao i član 20. Pravilnika o platama i naknadama zaposlenih nisu u skladu sa članom 109. stavovi 1. i 2. Ustava, zbog toga što propisuju da predmetni akti stupaju na snagu danom dobijanja saglasnosti Skupštine opštine, odnosno načelnika opštine, kao i zbog činjenice da ovi akti nisu objavljeni u odgovarajućem službenom glasilu. Pored ovoga, davalac inicijative smatra da član 16. Pravilnika o sistematizaciji poslova i radnih zadataka, u dijelu koji se odnosi na tačku 6. tabelarnog prikaza nosioca poslova i zadataka u Centru, a u vezi sa članom 25. stav 1. ovog pravilnika, nije u saglasnosti sa članovima 116. i 118. stav 2. tačka 2. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 101/04), jer u okviru posebnih uslova za obavljanje poslova referenta za administrativno-tehničke poslove, ne predviđa položen stručni ispit. Isto tako, davalac inicijative ističe da odluke kojima je načelnik opštine dao saglasnost na osporene pravilnike, kao i Odluka o dopuni Odluke o osnivanju Centra, nisu u saglasnosti sa članom 109. stav 1. Ustava, jer propisuju njihovo stupanje danom donošenja, odnosno danom objavljivanja u odgovarajućem službenom glasilu.
Razmatrajući datu inicijativu Sud je rješenjem od 24. septembra 2014. godine pokrenuo postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 34. Statuta Javne ustanove Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-2/12, članova 16. i 34. Pravilnika o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-8/4-13, te člana 20. Pravilnika o platama i naknadama zaposlenih u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01-3-530-8/2-13. Istim rješenjem Sud nije prihvatio inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti Odluke o dopunama Odluke o osnivanju Javne ustanove Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/1-013-149/13, Odluke o davanju saglasnosti na Pravilnik o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 02/1-12-8/13 i Odluke o davanju saglasnosti na Pravilnik o platama i naknadama zaposlenih u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 02/1-12-7/13.
U odgovoru na rješenje o pokretanju postupka koji je JU Centar za socijalni rad Vukosavlje dostavila Ustavnom sudu se, u prvom redu, ističe da su svi osporeni akti objavljeni na oglasnoj tabli. Iako se samim odgovorom ne precizira, iz uvjerenja Odjeljenja za opštu upravu Opštine Vukosavlje, a koji je Centar za socijalni rad dostavio Sudu dana 18. jula 2014. godine, vidljivo je da su osporeni akti objavljeni na oglasnoj ploči Administrativne službe opštine Vukosavlje. U odgovoru se nadalje ističe da su Statut i osporeni pravilnici stupili na snagu u skladu sa članom 33. Statuta, kojim je propisan način stupanja na snagu svih opštih akata Centra, a ne na osnovu osporenih odredaba (član 34. osporenog statuta, član 34. osporenog pravilnika o sistematizaciji, član 20. osporenog pravilnika o platama i naknadama zaposlenih9 koje stupanje na snagu uslovljavaju dobijanjem saglasnosti Skupštine Opštine, odnosno načelnika Opštine i koje treba tumačiti na način da utvrđuju početak primjene osporenih akta, a ne njihovo stupanje na snagu. U odgovoru se navodi da je stupanjem na snagu Pravilnika o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj:01/1-530-10/14 od 8. oktobra 2014. godine, koji je izmijenjen Pravilnikom o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/1-530-14/14 od 9. oktobra 2014. godine, prestao da važi osporeni pravilnik o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-8/4-13 od 4. novembra 2013. godine.
Osporeni statut, datiran sa 19. septembrom 2012, donio je Upravni odbor Centra na sjednici održanoj 22. juna 2012. godine, na osnovu člana 104. Zakona o socijalnoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 37/12), člana 17. Zakona o sistemu javnih službi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 68/07), člana 7. Zakona o klasifikaciji djelatnosti i registru poslovnih subjekata po djelatnostima u Republici Srpskoj („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 74/10), a shodno odredbama Odluke o osnivanju centra za socijalni rad opštine Vukosavlje („Službeni glasnik opštine Vukosavlje 3/12). Sud je konstatovao da je stupanjem na snagu Zakona o klasifikaciji djelatnosti Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 66/13) prestao da važi Zakon o klasifikaciji djelatnosti i registru poslovnih subjekata po djelatnostima u Republici Srpskoj („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 74/10), kao i da ova činjenica nije od uticaja na ocjenu ustavnosti i zakonitosti predmetnog statuta, s obzirom na to da se radi samo o jednom od osnova za njegovo donošenje, koji, pritom, nije od materijalnopravnog značaja. Pored navedenog, članom 11. važećeg zakona propisano je da će se podzakonski akti doneseni na osnovu ranijeg zakona primjenjivati do donošenja, između ostalog, podzakonskih akata na osnovu važećeg zakona. Osporenom odredbom člana 34. ovog statuta propisano je da Statut stupa na snagu danom dobijanja saglasnosti od strane Skupštine opštine Vukosavlje. Sud je, takođe, konstatovao da je članom 33. Statuta Javne ustanove Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-2/12 propisano da se objavljivanje opštih akata vrši odmah po njihovom donošenju isticanjem na oglasnoj tabli Centra, kao i da opšti akti stupaju na snagu osmog dana od dana objavljivanja.
Osporeni Pravilnik o platama i naknadama zaposlenih u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01-3-530-8/2-13 donio je Upravni odbor Centra na sjednici održanoj 25. septembra 2013. godine, na osnovu člana 97. Zakona o socijalnoj zaštiti („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 37/12) i člana 23. Statuta Javne ustanove Centar za socijalni rad Vukosavlje. Osporenom odredbom člana 20. ovog pravilnika propisano je da Pravilnik stupa na snagu danom dobijanja saglasnosti načelnika opštine Vukosavlje, te da će se primjenjivati od 1. januara 2014. godine.
U postupku ocjene ustavnosti i zakonitosti osporenog statuta Centra i osporenog pravilnika o platama i naknadama zaposlenih u Centru, Sud je imao u vidu da je članom 109. Ustava utvrđeno da zakoni, drugi propisi i opšti akti stupaju na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja, osim ako iz naročito opravdanih razloga nije predviđeno da ranije stupe na snagu.
Imajući u vidu navedenu ustavnu odredbu, Sud je utvrdio da način na koji je, članom 34. Statuta Javne ustanove Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-2/12 od 19. septembra 2012. godine i članom 20. Pravilnika o platama i naknadama zaposlenih u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01-3-530-8/2-13 od 25. septembra 2013. godine, propisano stupanje na snagu ovih opštih akata, nije saglasan sa Ustavom Republike Srpske. Naime, propisivanjem da Statut stupa na snagu danom dobijanja saglasnosti od strane Skupštine Opštine Vukosavlje, odnosno da osporeni pravilnik stupa na snagu danom dobijanja saglasnosti načelnika opštine Vukosavlje, povrijeđeno je načelo iz člana 109. Ustava prema kome, između ostalog, svi opšti akti moraju, na prvom mjestu, biti objavljeni kako bi se učinili dostupnim, da bi, tek protekom određenog vremena, stupili na snagu odnosno postali dio pravnog poretka. Argumentacija iz odgovora Javne ustanove Centar za socijalni rad Vukosavlje prema kojoj su osporeni akti, zapravo, stupili na snagu u skladu sa odredbom člana 33. Statuta, kao i da je mogućnost neustavnosti osporenih akata otklonjena njihovim objavljivanjem na oglasnoj ploči Opštine Vukosavlje, prema ocjeni Suda, nije od ustavnopravnog značaja. Naime, Sud je utvrdio da, u kontekstu osiguranja provođenja principa pravne sigurnosti, koji jeste neodvojivi dio zajemčenog načela vladavine prava, stupanje na snagu svakog pojedinog opšteg akta postavlja zahtjeve strogo formalnog karaktera, što podrazumijeva njihovu zvaničnu objavu, na način koji je u svakom pojedinom aktu unaprijed utvrđen, kao i vacatio legis koji je, takođe, jasno, unaprijed, naznačen u svakom od njih. S obzirom na da ni osporeni statut ni osporeni pravilnik o platama i naknadama zaposlenih ne sadrže normu koja uređuje način objavljivanja svakog od njih pojedinačno, kao i da osporeni član 34. Statuta, te osporeni član 20. Pravilnika, nezavisno od činjenice objavljivanja, stupanje na snagu ovih akata povezuju sa danom dobijanja pomenutih saglasnosti, Sud je utvrdio da je predmetnim normiranjem povrijeđen član 109. Ustava, te je odlučio kao u stavovima 1. i 2. izreke ove odluke.
Nadalje, Sud je utvrdio da je, u toku trajanja postupka pred ovim sudom, osporeni Pravilnik o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-8/4-13 od 4. novembra 2013. godine, prestao da važi stupanjem na snagu Pravilnika o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/1-530-10/14 od 8. oktobra 2014. godine (u daljem tekstu: novi pravilnik). Sud je, takođe, konstatovao da je novi pravilnik izmijenjen Pravilnikom o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/1-530-14/14 od 9. oktobra 2014. godine, kao i da predmetna izmjena nije od značaja za rješavanje u ovoj ustavnopravnoj stvari. Članom 32. novog pravilnika utvrđeno je da isti stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja na oglasnoj tabli Javne ustanove Centar za socijalni rad, dok je u članu 33. propisano da će stupanjem na snagu novog pravilnika prestati da važi Pravilnik o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-8/4-13 od 4. novembra 2013. godine. Imajući u vidu da su, na ovaj način, i osporene odredbe članova 16. i 34. Pravilnika o sistematizaciji poslova i radnih zadataka u Javnoj ustanovi Centar za socijalni rad Vukosavlje broj: 01/3-530-8/4-13 prestale da važe, Sud je, na osnovu člana 57. tačka a) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), obustavio postupak za ocjenu ustavnosti i zakonitosti osporenih odredaba predmetnog pravilnika, cijeneći da nije potrebno donijeti odluku zbog toga što nisu otklonjene posljedice neustavnosti, odnosno nezakonitosti.
Na osnovu izloženog odlučeno je kao u dispozitivu ove odluke.
Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.
SUDIJA IZVJESTILAC PREDSJEDNIK USTAVNOG SUDA
Prof. dr Marko Rajčević Džerard Selman
Broj: U-40/14
24. jun 2015. godine