Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske i člana 60. stav 1. tačka d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske («Službeni glasnik Republike Srpske» br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 27. maja 2015. godine, d o n i o j e
O D L U K U
Odbija se prijedlog za utvrđivanje neustavnosti i nezakonitosti člana 2. stav 1. u dijelu kojim je propisano „porodice poginulih i nestalih boraca, ....a status i prava su im priznati rješenjem Odjeljenja za boračko-invalidsku zaštitu Gradske uprave Grada Banja Luka“ i stava 2. Pravilnika o rješavanju stambenih pitanja porodica poginulih i nestalih boraca, porodica umrlih vojnih invalida, ratnih vojnih invalida i boraca („Službeni glasnik Grada Banja Luka“ br. 11/12 i 8/14).
O b r a z l o ž e nj e
Gradska organizacija porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila Banja Luka podnijela je Ustavnom sudu Republike Srpske prijedlog za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 2. stav 1. u dijelu kojim je propisano „porodice poginulih i nestalih boraca, ....a status i prava su im priznati rješenjem Odjeljenja za boračko-invalidsku zaštitu Gradske uprave Grada Banja Luka“ i stav 2. Pravilnika o rješavanju stambenih pitanja porodica poginulih i nestalih boraca, porodica umrlih vojnih invalida, ratnih vojnih invalida i boraca („Službeni glasnik Grada Banja Luka“ br. 11/12 i 8/14), koji je donio gradonačelnik Grada Banja Luka. Po mišljenju predlagača, osporenim propisivanjem zadire se u ostvarivanje prava na stambeno zbrinjavanje članova porodice poginulih i nestalih boraca predviđenih Zakonom o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 134/11, 9/12 i 40/12), kojim pravo na stambeno zbrinjavanje nije ograničeno godinama života člana porodice poginulog borca, niti pravom na invalidninu. Na ovaj način će, kako se navodi u prijedlogu, djeca poginulih boraca, koja su u vrijeme pogibije roditelja bila maloljetna, ostati stambeno nezbrinuta, zbog čega se predlaže da Sud utvrdi da osporene odredbe Pravilnika nisu u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i zakonom.
U odgovoru donosioca osporenog akta ističe se da navodi predlagača nisu osnovani i u vezi s tim ukazuje na odredbe člana 60. stav 1. tačka j) i člana 75. Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske, kao i odredbe člana 7. Uredbe o stambenom zbrinjavanju porodica poginulih boraca i ratnih vojnih invalida odbranbeno-otadžbinskog rata Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 43/07, 73/08 i 18/11).
Pravilnik o rješavanju stambenih pitanja porodica poginulih i nestalih boraca, porodica umrlih vojnih invalida, ratnih vojnih invalida i boraca („Službeni glasnik Grada Banja Luka“ br. 11/12 i 8/14), čije odredbe su osporene, donio je gradonačelnik Grada Banja Luka, na osnovu člana 72. stav 3. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 101/04, 42/05, 118/05 i 98/13) i člana 69. Statuta Grada Banja Luka („Službeni glasnik Grada Banja Luka“ br. 25/05, 30/07 i 17/12). Ovim pravilnikom uređuju se uslovi, osnovi i mjerila, postupak i organi za rješavanje stambenih pitanja porodica poginulih i nestalih boraca, porodica umrlih ratnih vojnih invalida, ratnih vojnih invalida i boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske (član 1). Osporenim članom 2. Pravilnika propisano je da pravo na rješavanje stambenih pitanja po odredbama ovog pravilnika imaju lica iz člana 1. i to: porodice poginulih i nestalih boraca, porodice umrlih ratnih vojnih invalida, ratni vojni invalidi i borci Odbrambeno-otadžbinskog rata koji nemaju riješeno stambeno pitanje, imaju prebivalište na području Grada Banja Luka, a stutus i prava su im priznati rješenjem Odjeljenja za boračko-invalidsku zaštitu Administrativne službe Grada Banja Luka (stav 1), te da, izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, bračni drug ili dijete poginulog borca do navršene tridesete godine života imaju pravo na stambeno rješavanje i ako nisu korisnici porodične invalidnine, a imaju nesporan status porodice poginulog borca (stav 2).
Zakonom o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 134/11, 9/12 i 40/12), u odnosu na koji predlagač osporava navedene odredbe Pravilnika, uređeni su uslovi, način i postupak za utvrđivanje statusa i prava boraca, vojnih invalida i članova porodica poginulih boraca i umrlih vojnih invalida i članova porodica lica stradalih u vršenju vojne službe ili u vršenju aktivnosti u vezi sa tom službom, način obezbjeđivanja novčanih sredstava, te druga pitanja od značaja za ostvarivanje prava propisanih ovim zakonom (član 1). Prema članu 60. Zakona, član porodice poginulog borca ima pravo na: porodičnu invalidninu (tačka a), uvećanu porodičnu invalidninu (tačka b), povećanu porodičnu invalidninu (tačka v), zdravstvenu zaštitu i druga prava u vezi sa ostvarivanjem zdravstvene zaštite (tačka g), naknadu troškova izgradnje nadgrobnog spomenika poginulom borcu (tačka d), naknadu porodici odlikovanog borca (tačka đ), naknadu troškova sahrane ekshumiranog borca (tačka e), banjsko i klimatsko liječenje (tačka ž), prednost u zapošljavanju (tačka z), podsticaj za zapošljavanje i samozapošljavanje djece poginulih boraca (tačka i), prednost u stambenom zbrinjavanju (tačka j), poreske i carinske olakšice (tačka k), prednost pri upisu u obrazovne ustanove, dodjeljivanju stipendija za školovanje i smještaj u studentske domove (tačka l) i prednost u korišćenju usluga republičkih organa, ustanova i ostalih pravnih subjekata prilikom rješavanja svojih prava i interesa (tačka lj). Odredbom člana 75. Zakona propisano je da članovi porodice poginulog borca imaju prednost u stambenom zbrinjavanju u odnosu na druga lica koja nemaju taj status, u skladu sa uredbom Vlade. Članom 87. ovog zakona propisano je da o statusu i pravima po ovom zakonu u prvom stepenu rješavaju opštinski, odnosno gradski organi uprave nadležni za poslove boračko-invalidske zaštite, ukoliko zakonom nije drugačije određeno, te da po žalbi na rješenje iz stava 1. ovog člana rješava Ministarstvo (st. 1. i 2), a članom 116. stav 1. da se sredstva potrebna za ostvarivanje i korišćenje prava propisanih ovim zakonom obezbjeđuju u budžetu Republike Srpske.
Ocjenjujući član 2. Pravilnika, u osporenom dijelu, kojim je određen krug lica koja imaju pravo na stambeno zbrinjavanje, Sud je ocijenio da nije došlo do povrede odredaba Zakona o pravima boraca, vojnih invalida i porodica poginulih boraca Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske, na koje ukazuje predlagač. Naime, navedenim zakonom predviđeno je da se pravo članova porodice poginulog borca na prednost u stambenom zbrinjavanju ostvaruje u skladu sa uredbom Vlade, a da se sredstva potrebna za ostvarivanje i korišćenje ovog kao i drugih prava propisanih ovim zakonom obezbjeđuju u budžetu Republike Srpske. Dakle, ovim zakonom nije predviđeno da jedinice lokalne samouprave (opština/grad) donose propise kojima se bliže uređuju pitanja od značaja za izvršenje ovog zakona, a niti su obavezane da u svom budžetu obezbijede sredstva potrebna za ostvarivanje i korišćenje prava propisanih ovim zakonom. Ovakvu obavezu ne predviđa ni Zakon o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 101/04, 42/05, 118/05 i 98/13), kojim se uređuje sistem lokalne samouprave, poslovi lokalne samouprave, imovina i finansiranje jedinice lokalne samouprave kao i akti organa jedinice lokalne samouprave. Međutim, navedeni zakoni, po ocjeni Suda i ne zabranjuju jedinici lokalne samouprave da svojim opštim aktom uređuje i obezbjeđuje rješavanje stambenih potreba boraca, vojnih invalida, porodica poginulih i nestalih boraca i civilnih žrtava rata kada ocijeni da za to postoji potreba i da ima materijalnih mogućnosti. U tom smislu osporenim odredbama Pravilnika nije sužen krug onih lica kojima je zakon priznao status člana porodice poginulog borca budući da se, po ocjeni Suda, ne radi o aktu kojim su uređena prava članova porodice poginulog borca koja im pripadaju na osnovu važećeg zakona, već se radi o dopunskoj zaštiti, pored ostalih, i članova porodice poginulog borca kojima nije riješeno stambeno pitanje u skladu sa Uredbom o stambenom zbrinjavanju porodica poginulih boraca i ratnih vojnih invalida odbranbeno-otadžbinskog rata Republike i to u okviru sredstava koje obezbjeđuje sama jedinica lokalne samouprave. Kako osporenim odredbama Pravilnika nije regulisano pravo članova porodice poginulog borca na prednost u stambenom zbrinjavanju koje im pripada po osnovu važećeg zakona već je donosilac akta u okviru sprovođenja politike Grada u oblasti zaštite prava boraca, vojnih invalida, porodica poginulih i nestalih boraca i civilnih žrtava rata odredio koji članovi porodice poginulih i nestalih boraca mogu, u okviru sredstava koje obezbjeđuje sama gradska uprava, ostvariti pravo na stambeno zbrinjavanje, Sud je ocijenio da nisu osnovani navodi iz prijedloga kojima se ukazuje na nezakonitost osporenih odredbi Pravilnika.
Odredbe člana 2. Pravilnika u osporenom dijelu, po ocjeni Suda, saglasne su i sa ustavnim principom obavezne saglasnosti opštih akata sa Ustavom, iz člana 108. stav 1. Ustava.
Ukazivanje predlagača na činjenicu da se na ovaj način djeca poginulih boraca, koja su u vrijeme pogibije svojih roditelja bila maloljetna, a pritom nisu obuhvaćena projektom Vlade Republike Srpske za stambeno zbrinjavanje, dovode u situaciju da ne mogu da ostvare svoje pravo na stambeno zbrinjavanje, nije od uticaja na ocjenu ustavnosti i zakonitosti člana 2. ovog pravilnika u osporenom dijelu, jer o pitanjima primjerenosti i cjelishodnosti rješenja u opštem aktu nije nadležan da odlučuje Ustavni sud u smislu člana 115. Ustava Republike Srpske.
Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ove odluke.
Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.
Broj: U- 7/15 PREDSJEDNIK
27. maj 2015. godine USTAVNOG SUDA
Džerard Selman