Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 40. stav 5.  i člana 61. stav 1. tačka g)  Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 24. novembra 2021. godine,  d o n i o  j e

R J E Š E Nj E

            Ne prihvata se inicijativa za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 66. Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Republičkom hidrometeorološkom zavodu (“Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 76/17, 6/18 i 55/20), u dijelu u kome su propisani uslovi za radno mjesto „načelnik Odjeljenja za pravne i finansijske poslove“.

O b r a z l o ž e nj e

            Đorđo Zorić iz Banjaluke, zastupan po punomoćniku Vladimiru Cvijanoviću, advokatu iz Banjaluke, dao je Ustavnom sudu Republike Srpske inicijativu za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i zakonitosti člana 66. Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Republičkom hidrometeorološkom zavodu („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 76/17, 6/18 i 55/20). Davalac inicijative osporava navedenu odredbu u dijelu kojim su propisani posebni uslovi za radno mjesto „načelnik Odjeljenja za pravne i finansijske poslove“, zbog, kako se navodi, nesaglasnosti sa članom 39. stav 3. Ustava Republike Srpske,  čl. 74. Zakona o Republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 115/18) i čl. 7. Zakona o državnim službenicima („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 118/08, 117/11, 37/12 i 57/16). U inicijativi se navodi da je osporeno propisivanje, iz kojeg proizlazi da poslove radnog mjesta načelnika Odjeljenja za pravne i finansijske poslove može obavljati samo diplomirani pravnik, u suprotnosti sa čl. 39. st. 3. Ustava Republike Srpske, koji propisuje da je svako slobodan u izboru zanimanja i zaposlenja i pod jednakim uslovima su mu dostupni radno mjesto i funkcija. U obrazloženju navedenog se ističe da je donosilac osporenog akta lišio lica VII stepena stručne spreme – ekonomski fakultet da obavljaju poslove datog radnog mjesta, iako je u opisu poslova samog odjeljenja, a samim tim i rukovodeće pozicije u istom, veći obim finansijskih od pravnih poslova. Ističe se da povreda principa ravnopravnosti u konkretnom slučaju proizlazi iz samih objektivnih okolnosti vezano za opis poslova organizacione jedinice i rukovodećeg radnog mjesta u okviru iste, jer su osnovni poslovi ovog odjeljenja pravni i finansijski, te bi licima obje struke trebalo omogućiti pravo rada na rukovodećoj poziciji. U inicijativi se takođe navodi da je osporeni pravilnik donesen iz razloga ličnih animoziteta i predstavlja realizaciju plana diskreditacije i premještanja davaoca inicijative sa rukovodećeg radnog mjesta na drugo radno mjesto.

            U odgovoru na inicijativu koju je Sudu dostavio donosilac osporenog akta osporavaju se navodi inicijative i ističe da je osporeni član 66. navedenog pravilnika, na osnovu člana 8. Pravilnika o  izmjenama i dopunama Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Republičkom hidrometeorološkom zavodu („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 55/20), usaglašen sa Zakonom o državnim službenicima, koji u članu 2. propisuje da je državni službenik lice koje je zaposleno u organu republičke uprave i obavlja poslove osnovne djelatnosti organa republičke uprave tj. normativno-pravne poslove, izvršavanje zakona i drugih propisa, odlučivanje u upravnom postupku, inspekcijski nadzor i ostale stručne poslove republičkih organa uprave. Navodi se da radno mjesto načelnik Odjeljenja za pravne i finansijske poslove ima status i kategoriju državnog službenika, jer se u okviru istog obavljaju poslovi koji su navedeni u Zakonu kao poslovi koje obavlja državni službenik, tj. pravni poslovi, te da je sasvim jasno da lice ekonomske struke ne može obavljati te poslove. Imajući u vidu navedeno, u odgovoru se ističe da je irelevantno koliko je u opisu poslova datog odjeljenja pravnih, a koliko ekonomskih poslova, s obzirom na to da su pravni poslovi ti koji navedenom radnom mjestu daju status i kategoriju državnog službenika. Dalje se navodi da je osporeni pravilnik u smislu člana 28. istog zakona dobio sve potrebne saglasnosti nadležnih organa, u kojima je, između ostalog, navedeno da je osporeni član 66. predmetnog opšteg akta u skladu sa Zakonom o republičkoj upravi, Zakonom o državnim službenicima, Uredbom o kriterijumima za unutrašnju organizaciju i sistematizaciju radnih mjesta u republičkim organima uprave Republike Srpske, Uredbom o kategorijama i zvanjima državnih službenika i Uredbom o radnim mjestima namještenika. U odgovoru na inicijativu se osporavaju navodi davaoca inicijative o nesaglasnosti osporene odredbe sa članom 39. st. 3. Ustava Republike Srpske, jer je dato radno mjesto, u skladu sa ustavnim principima, dostupno svima koji ispunjavaju uslove za ovo radno mjesto u skladu sa Zakonom o državnim službenicima i Pravilnikom. Takođe se navodi da je osporeni član 66. u skladu sa čl. 74. Zakona o republičkoj upravi, jer je unutrašnja organizacija i sistematizacija radnih mjesta u Zavodu utvrđena na osnovu obima, vrste i složenosti poslova i na način kojim se ostvaruje njihovo efikasno, ekonomično i efektivno izvršenje, kao i da su neosnovani navodi inicijative o povredi člana 7. Zakona o državnim službenicima, jer su kod osporenog propisivanja ispoštovani principi jednakih mogućnosti i različitosti i nije izvršena diskriminacija po bilo kom osnovu.

            Pravilnik o unutrašnjoj sistematizaciji radnih mjesta u Republičkom hidrometeorološkom zavodu (“Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 76/17, 6/18 i 55/20) donio je direktor Republičkog hidrometeorološkog zavoda, nakon pribavljenog mišljenja resornog ministarstva, uz saglasnost Vlade Republike Srpske, na osnovu člana 81. stav 2. Zakona o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ 118/08, 11/09, 74/10, 86/10, 24/12, 121/12, 15/16 i 57/16 ), člana 28. Zakona o državnim službenicima („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 118/08, 117/11, 37/12 i 57/16), člana 28. Uredbe o načelima za unutrašnju organizaciju i sistematizaciju radnih mjesta u republičkim organima uprave Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 18/09 i 105/11 ), a u skladu sa članom 9. Uredbe o kategorijama i zvanjima državnih službenika (“Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 18/09, 131/10 i 8/11) i članom 10. Uredbe o radnim mjestima namještenika („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 18/09, 131/10 i 18/11). Ovim pravilnikom se uređuje unutrašnja organizacija  Republičkog hidrometeorološkog zavoda, i to organizacione jedinice, njihov djelokrug i međusobni odnosi, kao i sistematizacija radnih mjesta (ukupan broj radnih mjesta državnih službenika i namještenika, nazivi radnih mjesta, opisi poslova radnih mjesta sa kategorijama i zvanjima za državne službenike, odnosno radnim mjestima namještenika; potreban broj državnih službenika i namještenika za svako radno mjesto i posebni uslovi za zasnivanje radnog odnosa (član. 1. st. 1. i 2).

            Osporenim članom 66. ovog pravilnika, u dijelu koji se osporava inicijativom, propisani su uslovi za radno mjesto načelnika Odjeljenja za pravne i finansijske poslove, i to: VII stepen stručne spreme – pravni fakultet, najmanje dvije godine radnog iskustva u traženom stepenu obrazovanja, položen stručni ispit za rad u republičkim organima uprave, poznavanje rada na računaru.

            Prilikom razmatranja predmetne inicijative Sud je imao u vidu da je Ustavom Republike Srpske utvrđeno: da se ustavno uređenje Republike temelji na socijalnoj pravdi i vladavini prava (član 5. al. 3. i 4); da je svako slobodan u izboru zanimanja i zaposlenja i pod jednakim uslovima su mu dostupni radno mjesto i funkcija (član 39. stav 3); da Republika uređuje i obezbjeđuje, pored ostalog, organizaciju, nadležnost i rad državnih organa, kao i radne odnose (tač. 10. i 12. Amandmana XXXII na Ustav Republike Srpske, kojim je zamijenjen član 68. Ustava), te da zakoni, statuti, drugi propisi i opšti akti moraju biti u saglasnosti sa Ustavom, a propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom (član 108).

            Pored navedenog, Sud je imao u vidu da je Zakonom o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 115/18) propisano da je Republički hidrometeorološki zavod republička upravna organizacija (član 39. tač. 15), koja vrši stručne poslove i u sastavu je Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (član 54. st. 2). Ovim zakonom takođe je propisano da organi uprave donose pravilnike, naredbe, uputstva i druge opšte akte, da se pravilnikom razrađuju pojedine odredbe zakona ili propisa Vlade (član 63. st. 1. i 2); da organi uprave mogu donositi propise iz člana 63. ovog zakona samo kada su za to izričito ovlašćeni zakonom ili propisom Vlade (član 64. st. 1); da se unutrašnja organizacija i sistematizacija radnih mjesta organa uprave utvrđuje zavisno od obima, vrste i složenosti poslova i na način kojim se obezbjeđuje njihovo efikasno, ekonomično i efektivno izvršenje, a unutrašnja organizacija poslova i sistematizacija radnih mjesta u organu uprave zasniva se na djelokrugu poslova organa utvrđenih zakonom, grupisanih u osnovnim i unutrašnjim organizacionim jedinicama prema istovjetnosti, srodnosti i međusobnoj povezanosti, tako da se obezbijedi djelotvoran rad organa i unutrašnji nadzor nad njegovim radom, kao i brzo i djelotvorno ostvarivanje prava i pravnih interesa stranaka i javnost u radu organa (član 74); da kriterijume za unutrašnju organizaciju i sistematizaciju poslova organa uprave (nazivi grupe poslova, sadržaj tih poslova i uslovi za njihovo obavljanje) i okvirni broj izvršilaca određuje Vlada uredbom, a akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta donosi rukovodilac organa uprave, uz saglasnost Vlade (član 75).

            Takođe, Zakonom o državnim službenicima („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 118/08, 117/11, 37/12 i 57/16) propisano je da poslove iz djelokruga republičkih organa uprave obavljaju državni službenici i namještenici kao zaposleni bez statusa državnog službenika (član 2. st. 1); da je državni službenik lice sa visokom stručnom spremom koje je zaposleno u organu republičke uprave i obavlja poslove osnovne djelatnosti organa republičke uprave, a izuzetno državni službenik je i lice sa završenom višom i srednjom stručnom spremom u skladu sa uredbom Vlade iz člana 27. st. 2. ovog zakona (član 2. st. 2); da je namještenik lice koje je zaposleno u republičkom organu uprave i obavlja: administrativne, računovodstveno-finansijske ili pomoćno-tehničke poslove čije obavljanje je potrebno radi obavljanja poslova iz djelokruga republičkih organa uprave (član 2. st. 3); da su rukovodilac organa i državni službenici u obavljanju svojih poslova dužni da poštuju principe jednakih mogućnosti i različitosti i neće vršiti diskriminaciju u odnosu na rasu, pol, jezik, nacionalnu pripadnost, vjeroispovijest, socijalno porijeklo, rođenje, obrazovanje, imovno stanje, političko i drugo uvjerenje, društveni položaj ili drugo lično svojstvo (član 7); da se organizacija i sistematizacija radnih mjesta u republičkom organu uprave uređuju aktom koji donosi rukovodilac organa, a na akte iz stava 1. ovog člana saglasnost daje Vlada (član 28. st. 1. i 2); da se pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u republičkom organu uprave, a u skladu sa uredbom Vlade iz člana 27. st. 2, utvrđuju, između ostalog, osnovne i unutrašnje organizacione jedinice, radna mjesta, potreban broj državnih službenika i namještenika na svakom radnom mjestu i opšti i posebni uslovi za radno mjesto državnog službenika i namještenika (član 28. st. 3); da u republičkom organu uprave na radnom mjestu državnog službenika može biti zaposleno lice koje ispunjava a) opšte uslove koji su taksativno navedeni u tač. 1) do 6) i b) posebne uslove: 1) odgovarajuća školska sprema, 2) položen stručni ispit za rad u republičkim organima uprave, 3) radno iskustvo u traženom stepenu obrazovanja (čl. 29. stav 1); da su pri zapošljavanju u republički organ uprave kandidatima pod jednakim uslovima dostupna sva radna mjesta državnog službenika (član 29. st. 2).

            Polazeći od navedenih ustavnih i zakonskih odredaba, Sud je utvrdio da je donosilac osporenog akta bio ovlašćen da, uz saglasnost Vlade, donese Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Republičkom hidrometeorološkom zavodu, kao i da istim, između ostalog, utvrdi posebne uslove koje treba da ispunjava zaposleni (član 75. Zakona o republičkoj upravi i član 28. Zakona o državnim službenicima). Stoga je Sud ocijenio da je donosilac osporenog akta, propisujući posebne uslove za radno mjesto načelnika Odjeljenja za pravne i finansijske poslove, postupao u granicama svojih nadležnosti.

            Takođe, Sud je ocijenio da je propisivanje kao u osporenom članu 66. Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta u Republičkom hidrometeorološkom zavodu, u dijelu koji se osporava inicijativom, stvar cjelishodne procjene i opredjeljenja donosioca osporenog akta, koje će uslove predvidjeti za obavljanje poslova određenog radnog mjesta, a cjelishodnost i opravdanost određenih normativnih rješenja u opštem aktu, koji utvrđuju vrstu stručne spreme za obavljanje određenih poslova, u konkretnom slučaju za obavljanje poslova načelnika Odjeljenja za pravne i finansijske poslove, Ustavni sud saglasno članu 115. Ustava Republike Srpske, nije nadležan da ocjenjuje.

            Osporenim propisivanjem, po ocjeni Suda, nije došlo do povrede prava garantovanih članom 39. stav 3. Ustava Republike Srpske, jer je radno mjesto načelnika Odjeljenja za pravne i finansijske poslove dostupno svima koji ispunjavaju propisane uslove. Po ocjeni Suda osporena odredba u dijelu koji se osporava inicijativom precizira vrstu i nivo osposobljenosti potrebne za obavljanje konkretne vrste poslova, što je čini saglasnom sa ustavnim načelima iz člana 39. st. 3. Ustava Republike Srpske.

            Imajući u vidu naprijed izloženo,  Sud je ocijenio da su neosnovani i navodi inicijative o nesaglasnosti osporenog normiranja sa čl. 74.  Zakona o republičkoj upravi („Službeni glasnik Republike Srpske“ broj 115/18) i čl. 7. Zakona o državnim službenicima („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 118/08, 117/11, 37/12 i 57/16).

            S obzirom na to da je u toku prethodnog postupka pravno stanje potpuno utvrđeno i da prikupljeni podaci pružaju pouzdan osnov za odlučivanje, Sud je na osnovu člana 40. stav 5. Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br. 104/11 i 92/12) odlučio bez donošenja rješenja o pokretanju postupka. 

Na osnovu izloženog Sud je odlučio kao u izreci ovog rješenja.

Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.