Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske, člana 37. stav 1. tačka d) i člana 61. stav 1. tačka d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 29. septembra 2021. godine, d o n i o  j e

R J E Š E Nj E

            Odbacuje se prijedlog za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti člana 64. Statuta Boračke organizacije Republike Srpske broj: I-01/I-04-350-O-6/19 od 4. septembra 2019. godine, te Pravilnika o platama, naknadama i drugim primanjima u Boračkoj organizaciji Republike Srpske broj: I-01/II-04-186-7/17 od 3. maja 2017. godine i Pravilnika o računovodstvu i računovodstvenim politikama u Boračkoj organizaciji Republike Srpske broj: I-02/II-04-378.6/17 od 17. oktobra 2017. godine.

O b r a z l o ž e nj e

            Boračka organizacija Republike Srpske (u daljem tekstu: Boračka organizacija) koju zastupa predsjednik Milomir Savčić, podnijela je Ustavnom sudu Republike Srpske prijedlog za  ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti  člana 64. Statuta Boračke organizacije Republike Srpske broj: I-01/I-04-350-O-6/19 od 4. septembra 2019. godine (u daljem tekstu: Statut), koji je donijela Skupština Boračke organizacije Republike Srpske (u daljem tekstu: Skupština), te Pravilnika o platama, naknadama i drugim primanjima u Boračkoj organizaciji Republike Srpske, broj: I-01/II-04-186-7/17 od 3. maja 2017. godine i Pravilnika o računovodstvu i računovodstvenim politikama u Boračkoj organizaciji Republike Srpske, broj: I-02/II-04-378.6/17 od 17. oktobra 2017. godine, koje je donijelo Predsjedništvo Skupštine Boračke organizacije (u daljem tekstu: Predsjedništvo). Predlagač ističe da je osporeni član Statuta nesaglasan s  članom 5. stav 2, članom 7. stav 2. i čl. 32. i 270. Zakona o radu ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 1/16 i 66/18), te članom 15. stav 4. i čl. 16. i 17. Zakona o udruženjima i fondacijama Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/01 i 42/05) i samim tim s članom 108. stav 2. Ustava. Naime, predlagač smatra da osporeni član Statuta nije u saglasnosti sa navedenim zakonskim odredbama jer ovlašćuje Predsjedništvo Skupštine, kao izvršno-operativni organ, da donosi određene opšte akte i s tim u vezi ukazuje na član 47. alineja 18. Statuta prema kojem Skupština donosi ostala akta bitna za Boračku organizaciju Republike Srpske. Pored toga, predlagač osporava Pravilnik o platama, naknadama i drugim primanjima u Boračkoj organizaciji Republike Srpske zbog, kako navodi, nesaglasnosti s čl. 5, 7, 32. i 270. Zakona o radu, te   čl. 15, 16. i 17. Zakona o udruženjima i fondacijama Republike Srpske, kao i  Pravilnik o računovodstvu i računovodstvenim politikama u Boračkoj organizaciji Republike Srpske zbog nesaglasnosti s  članom 7. st. 1. i 2. Zakona o računovodstvu i reviziji Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 94/15). S obzirom na izloženo predlaže da Sud utvrdi nesaglasnost osporenih akata sa Ustavom i navedenim zakonima.

            Predsjednik Predsjedništva Skupštine Boračke organizacije Republike Srpske dostavio je odgovor na navode iz prijedloga u kome se, prije svega, osporava ovlašćenje predsjedniku Boračke organizacije da, bez odluke Skupštine, osporava ustavnost i zakonitost opštih akata Boračke organizacije, odnosno akata koje su donijeli njeni organi i to Skupština, kao najviši organ, i Predsjedništvo, kao izvršno-operativni organ. Pored toga, u odgovoru se navodi da je  Statut, kao i sve njegove izmjene i dopune, dostavljen nadležnom registarskom sudu u Banjaluci, te  da je isti prihvaćen kao pravno valjan dokument, odnosno da Osnovni sud u Banjaluci nije stavio nikakvu primjedbu na ovaj dokument koji je donijela Skupština, kao najviši organ Boračke organizacije. U odgovoru je, takođe, ukazano na način nastanka Boračke organizacije i način  rada organa ove organizacije, kao i na određena postupanja njenog sadašnjeg predsjednika koja, kako se navodi, nisu u skladu sa aktima Boračke organizacije. Uz to, detaljno su osporeni  navodi iz prijedloga koji se odnose na nesaglasnost osporenih akata sa Zakonom o radu, Zakonom o udruženjima i fondacijama Republike Srpske, te Zakonom o računovodstvu i reviziji i predloženo je da se prijedlog odbaci kao nedopušten, odnosno da se odbije kao neosnovan.

            Skupština Boračke organizacije Republike Srpske, s pozivom na čl. 16. i 31. Zakona o udruženjima i fondacijama Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/01 i 42/05) donijela je Statut Boračke organizacije Republike Srpske, broj I-01/I-04-350-O-6/19 od 4. septembra 2019. godine. Prema članu 1. Statutom se uređuju pitanja naziva i sjedišta Boračke organizacije, pravni položaj i zastupanje, vrijeme na koje se osniva organizacija, prava, obaveze i ovlašćenja Boračke organizacije, programski ciljevi i zadaci, članstvo, pitanja organizacije organa i njihov pravni položaj, prava i obaveze, organizacija Stručne službe, osnivanje profitnih organizacija, prestanak rada, finansiranje i ostala pitanja od interesa za rad Boračke organizacije.  Osporenim članom 64. Statuta propisano je da se za obavljanje administrativno-tehničkih, računovodstvenih, informativnih, analitičko-pravnih i drugih poslova osniva Stručna služba Boračke organizacije Republike Srpske (stav 1), te da odluku o osnivanju Stručne službe i donošenje Pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji radnih mjesta vrši Predsjedništvo Skupštine Boračke organizacije Republike Srpske (stav 2).

            Pravilnik o platama, naknadama i drugim primanjima u Boračkoj organizaciji Republike Srpske broj: I-01/II-04-186-7/17 od 3. maja 2017. godine donijelo je Predsjedništvo Skupštine Boračke organizacije Republike Srpske na osnovu Zakona o radu ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 1/16), člana 50. Statuta Boračke organizacije Republike Srpske broj: I-01/I-04-287-O-10/16 i Odluke o utvrđivanju uvećanja plate, visine primanja po osnovu rada i visine pomoći radniku Vlade Republike Srpske broj 04/1-012-2-1406/16 od 29. juna 2016. godine ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 53/16). Ovim pravilnikom uređuje se način utvrđivanja i visina plata, naknada i drugih primanja radnika, izabranih, imenovanih lica i članova organa i tijela u Boračkoj organizaciji Republike Srpske (član 1).

            Pravilnik o računovodstvu i računovodstvenim politikama u Boračkoj organizaciji Republike Srpske broj: I-02/II-o4-378.6/17 od 17. oktobra 2017. godine donijelo je Predsjedništvo Skupštine Boračke organizacije Republike Srpske pozivajući se na član 50.   Statuta Boračke organizacije Republike Srpske, te Zakon  o računovodstvu i reviziji Republike Srpske i Međunarodne standarde finansijskog izvještavanja. Ovim pravilnikom uređuju se organizacija sistema knjigovodstva i računovodstva, računovodstvene politike i procedure, te druga pitanja od značaja za uspostavljanje efikasnog sistema knjigovodstva i računovodstva u Boračkoj organizaciji Republike Srpske  (član 1).                        

            Imajući u vidu da je prijedlog kojim se osporavaju član 64. Statuta Boračke organizacije Republike Srpske, te Pravilnik o platama, naknadama i drugim primanjima u Boračkoj organizaciji Republike Srpske i Pravilnik o računovodstvu i računovodstvenim politikama u Boračkoj organizaciji Republike Srpske podnijela Boračka organizacija Republike Srpske, koju zastupa predsjednik Milomir Savčić, te da su navedene opšte akte donijeli organi Boračke organizacije Republike Srpske (Skupština i Predsjedništvo Skupštine), Sud je, prije svega, razmotrio pitanje postojanja ovlašćenja Boračke organizacije da, u svojstvu predlagača, osporava ustavnost i zakonitost akata koje su donijeli njeni organi, dakle da osporava ustavnost i zakonitost sopstvenih akata što, po ocjeni Suda, predstavlja prethodno pitanje od kojeg zavisi postojanje procesnih pretpostavki za razmatranje ovog prijedloga u postupku pred Ustavnim sudom. 

            S tim u vezi, Sud je imao u vidu da je Zakonom o Ustavnom sudu Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 104/11 i 92/12) propisano, pored ostalog,  da postupak pred Sudom prijedlogom mogu pokrenuti: opština, grad, preduzeće, politička organizacija, odnosno udruženje građana i druge organizacije, ako je povrijeđeno njihovo pravo utvrđeno Ustavom ili zakonom (član 4. stav 2. tačka e), te da su učesnici u postupku, pored ostalih, organi i organizacije ovlašćeni za pokretanje postupka iz člana 4. stav 2. ovog zakona, donosilac zakona, drugog propisa i opšteg akta (u daljem tekstu: opšti akt) čija se ustavnost, odnosno zakonitost, ocjenjuje, politička organizacija ili udruženje građana čiji se opšti akt ocjenjuje (član 24. tač. a),v) i g).

            Takođe, Sud je imao u vidu da je Zakonom o udruženjima i fondacijama Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 52/01 i 42/05) propisano, pored ostalog, da statut udruženja sadrži odredbe kojima se uređuju, pored ostalog, naziv i sjedište udruženja, ciljevi i djelatnost udruženja, prava i obaveze članova udruženja, organi udruženja, način njihovog izbora i opoziva, ovlašćenja, kvorum i pravila glasanja, uključujući i specifična pitanja o kojima se odlučuje kvalifikovanom većinom, trajanje njihovog mandata, postupak za sazivanje skupštine,  zastupanje (član 12. al. 1, 2, 3, 5. i 10), da je skupština obavezan organ udruženja, te da se statutom udruženja mogu predvidjeti i drugi organi (član 15. st. 1. i 3), da skupština udruženja donosi, pored ostalog, statut, njegove izmjene i dopune i druge akte određene statutom, te odlučuje o drugim pitanjima koja nisu u nadležnosti drugog organa (član 16. al. 1. i 5).

            Uz to, Sud je imao u vidu da je Statutom Boračke organizacije Republike Srpske  propisano, između ostalog, da Boračka organizacija ima svojstvo pravnog lica, s pravima i obavezama utvrđenim zakonom i ovim statutom (član 7. stav 1), da Boračku organizaciju predstavlja i zastupa predsjednik Skupštine Boračke organizacije Republike Srpske, koji je istovremeno i predsjednik Boračke organizacije Republike Srpske (član 8. stav 1), da je Skupština Boračke  organizacije Republike Srpske najviši organ Boračke organizacije (član 46), da Skupština Boračke organizacije Republike Srpske, pored ostalog, donosi Statut  Boračke organizacije Republike Srpske, bira predsjednika Skupštine Boračke organizacije Republike Srpske, bira Predsjedništvo Skupštine iz sastava Skupštine Boračke organizacije Republike Srpske, te donosi ostala akta bitna za Boračku organizaciju Republike Srpske (član 47. al. 1, 13, 14. i 18), da predsjednik Skupštine Boračke organizacije Republike Srpske, pored ostalog, saziva Skupštinu Boračke organizacije i njoj predsjedava, stara se o organizaciji i radu organa Boračke organizacije, potpisuje akta Skupštine, zastupa Boračku organizaciju, predlaže Skupštini razmatranje određenih pitanja iz djelokruga njenog rada, predlaže sazivanje sjednice Predsjedništva u skladu sa Poslovnikom o radu Skupštine, vrši i druge poslove utvrđene ovim statutom i Poslovnikom o radu Skupštine (član 48. al. 1, 6, 10, 13, 14. i 15), da je Predsjedništvo izvršno-operativni organ Skupštine BORS-a (član 49. stav 1), da je Statut Boračke organizacije osnovni akt organizacije, koji donosi Skupština Boračke organizacije Republike Srpske dvotrećinskom većinom ukupnog broja članova Skupštine, te da sva akta koja donose organi Boračke organizacije moraju biti u skladu sa ovim statutom (član 67).

            Polazeći od izloženog Sud je utvrdio da nisu ispunjene procesne pretpostavke za razmatranje ovog prijedloga u postupku pred Ustavnim sudom. Naime, Boračka organizacija Republike Srpske je, u konkretnom slučaju, istovremeno podnosilac prijedloga za ocjenu ustavnosti i zakonitosti i donosilac osporenih akata, odnosno subjekt čiji organi su donijeli osporene akte. S obzirom na to da je u pitanju subjekt koji je akte donio, odnosno subjekt čiji organi su akte donijeli,  on je ovlašćen i da ih putem svojih organa izmijeni ukoliko smatra da bi sporno pitanje trebalo drugačije urediti. Pored toga, donosilac akata ima i obavezu da iste usaglasi sa Ustavom i zakonom, odnosno da ih neposredno ukloni iz pravnog poretka Republike Srpske ukoliko smatra da su neustavni i nezakoniti.

            S tim u vezi, Sud je imao u vidu da je predsjednik Boračke organizacije, koji je u ime Boračke organizacije podnio navedeni prijedlog, istovremeno i predsjednik Skupštine, koja je najviši organ Boračke organizacije. Takođe, Sud je imao u vidu da predsjednik saziva Skupštinu i njoj predsjedava, da se stara o organizaciji i radu organa Boračke organizacije, kao i da  predlaže Skupštini razmatranje određenih pitanja iz djelokruga njenog rada pa i eventualnu potrebu usaglašavanja osporenih akata s Ustavom i zakonom.

            S obzirom na navedeno, Sud je, na osnovu člana 37. stav 1. tačka d) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 104/11 i 92/12), prijedlog za ocjenu ustavnosti i zakonitosti koji je podnijela  Boračka organizacija Republike Srpske odbacio, jer ne postoje procesne pretpostavke za vođenje postupka i odlučivanje po zakonu.

            Na osnovu izloženog odlučeno je kao u izreci ovog rješenja.

            Ovo rješenje Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik Suda mr Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik prof. dr Snežana Savić.