Ustavni sud Republike Srpske, na osnovu člana 115. Ustava Republike Srpske i  člana 60. stav 1. tač. a) i b) Zakona o Ustavnom sudu Republike Srpske („Službeni glasnik Republike Srpske“ br.  104/11 i 92/12), na sjednici održanoj 18. decembra 2019. godine,  d o n i o   j e

O D L U K U

          Utvrđuje se da Pojedinačni kolektivni ugovor za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina br. 1658/16 od 8. septembra 2016. godine, dopuna Pojedinačnog kolektivnog ugovora za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić  "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 169/17 od 31. januara 2017. godine i dopuna Pojedinačnog kolektivnog ugovora za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina  broj 733/17 od 31. marta 2017. godine nisu u saglasnosti sa Ustavom Republike Srpske i Zakonom o predškolskom vaspitanju i obrazovanju ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 79/15).

O b r a z l o ž e nj e

          Gradonačelnik Grada Bijeljina prijedlogom je pokrenuo postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti Pojedinačnog kolektivnog ugovora za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 1658/16 od 8. septembra 2016. godine, dopune Pojedinačnog kolektivnog ugovora za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 169/17 od 31. januara 2017. godine i dopune Pojedinačnog kolektivnog ugovora za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 733/17 od 31. marta 2017. godine, navodeći da su osporeni akti zaključeni suprotno članu 73. stav 2. Zakona o predškolskom vaspitanju i obrazovanju ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 79/15), bez saglasnosti Grada Bijeljina, koji je osnivač ove ustanove. Imajući u vidu da su osporene akte, bez saglasnosti osnivača, zaključili predsjednik Sindikalne organizacije Javne ustanove Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina i direktor Javne ustanove Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina u prijedlogu se traži da Sud utvrdi da isti nisu u saglasnosti sa navedenom zakonskom odredbom, a samim tim ni sa članom 108. stav 2. Ustava Republike Srpske, prema kojem propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom.

         U odgovorima  koje su dostavili  Javna  ustanova Dječiji vrtić  "Čika Jova Zmaj" Bijeljina  i Sindikalna organizacija Javne  ustanova Dječiji vrtić  "Čika Jova Zmaj" Bijeljina nisu osporeni navodi predlagača koji se tiču nedostatka saglasnosti osnivača ove ustanove u postupku zaključivanja ugovora, odnosno da su osporeni ugovori zaključeni bez saglasnosti Grada Bijeljina, ali navode da je Pojedinačni kolektivni ugovor dostavljen 15. septembra 2017. godine osnivaču na razmatranje i davanje saglasnosti, kao i  da  se Sindikalna organizacija ove ustanove više puta obraćala osnivaču  sa zahtjevom da se  uspostavi  saradnja i zaključi ugovor, ali da se  o navedenom osnivač nije izjašnjavao. U odgovorima se, takođe, ukazuje da prava radnika ove predškolske ustanove proističu ne samo iz Pojedinačnog kolektivnog ugovora, nego i iz člana 16. stav 1. tač. 2. i 3. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene  u oblasti obrazovanja i kulture Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 70/16), te člana 94. stav 1. tačka 1. Zakona o predškolskom vaspitanju i obrazovanju. Imajući u vidu da su osporeni akti, po njihovom mišljenju,  usaglašeni sa Zakonom o predškolskom vaspitanju i obrazovanju, Zakonom o radu i Posebnim kolektivnim  ugovorom za zaposlene  u oblasti obrazovanja i kulture Republike Srpske predlažu da Sud odbije prijedlog.

         Pojedinačni kolektivni ugovor za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 1658/16, s pozivom na članove 238. do 256. Zakona o radu ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 1/16), zakone djelatnosti, te Posebni kolektivni ugovor za zaposlene u oblasti obrazovanja i kulture Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 70/16), zaključili su 8. septembra 2016. godine predsjednik Sindikalne organizacije Javne ustanove Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina i direktor Javne ustanove Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina. Ovim Pojedinačnim kolektivnim ugovorom se, kako je to navedeno u članu 1. stav 1. ovog akta, za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina, uređuju prava, obaveze i odgovornosti radnika i poslodavca koja proističu iz rada i po osnovu rada, međusobni odnosi radnika i poslodavca, kao i druga pitanja koja nisu na potpun i cjelovit način uređena Zakonom o radu, zakonima djelatnosti i Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u oblasti obrazovanja i kulture, postupak kolektivnog pregovaranja, sastav i način rada tijela ovlašćenih za mirno rješavanje radnih sporova između radnika i poslodavca, međusobni odnosi učesnika u zaključenju kolektivnog ugovora i druga pitanja od značaja za uređivanje odnosa između radnika i poslodavca.

         Dopunu pojedinačnog kolektivnog ugovora za zaposlene u Javnoj ustanovi  Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 169/17 zaključili su  31. januara 2017. godine predsjednik Sindikalne organizacije Javne ustanove Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina i direktor Javne ustanove Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina, pozivajući se na član 240. Zakona o radu  ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 1/16), član 15. stav 4. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u oblasti obrazovanja i kulture Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 70/16), te član 60. stav 2. Pojedinačni kolektivni ugovor za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić  "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 1658/16 od 8. septembra 2016. godine.

         Dopunu pojedinačnog kolektivnog ugovora za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 733/17 od 31. marta 2017. godine zaključili su predsjednik Sindikalne organizacije Javne ustanove Dječiji vrtić  "Čika Jova Zmaj" Bijeljina i direktor Javne ustanove Dječiji vrtić  "Čika Jova Zmaj" Bijeljina, na osnovu člana 29. stav 1. tačka 2. Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u oblasti obrazovanja i kulture Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 70/16) i Uputstva o načinu obračuna troškova prevoza zaposlenih u ustanovama obrazovanja i kulture Republike Srpske ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 83/16).

         U postupku razmatranja osnovanosti  navoda iz prijedloga Sud je, prije svega, imao u vidu da je članom 108. stav 2. Ustava Republike Srpske, u odnosu na koji je osporena ustavnost navedenih akata, utvrđeno da propisi i drugi opšti akti moraju biti u saglasnosti sa zakonom.

        Takođe, Sud je imao u vidu da je članom 73. stav 2. Zakona o predškolskom vaspitanju i obrazovanju ("Službeni glasnik Republike Srpske" broj 79/15),  u odnosu na koji je osporena zakonitost navedenih akata, propisano da u predškolskim ustanovama sindikat kolektivno pregovara i potpisuje kolektivni ugovor sa osnivačem ustanove i poslodavcem.

         Uz to, Sud je imao u vidu da je Zakonom o predškolskom vaspitanju i obrazovanju uređeno predškolsko vaspitanje i obrazovanje djece od šest mjeseci do polaska u osnovnu školu, a koji se ostvaruje kroz program predškolskog vaspitanja i obrazovanja (član 1), a  u okviru toga da su uređena, između ostalog, prava i obaveze radnika (čl. 62. ‒73.).

         Pored navedenog Sud je imao u vidu i Zakon o radu ("Službeni glasnik Republike Srpske" br. 1/16 i 66/18) kojim je, između ostalog, propisano da se ovim zakonom uređuju radni odnosi, prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa i drugi odnosi po osnovu rada u Republici Srpskoj, ako posebnim zakonima nije drugačije određeno (član 1. stav 1).

          Polazeći od navedenog Sud je ocijenio da osporeni Pojedinačni kolektivni ugovor za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 1658/16 od 8. septembra 2016. godine, dopuna Pojedinačnog kolektivnog ugovora za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 169/17 od 31. januara 2017. godine i dopuna Pojedinačnog kolektivnog ugovora za zaposlene u Javnoj ustanovi Dječiji vrtić  "Čika Jova Zmaj" Bijeljina broj 733/17 od 31. marta 2017. godine nisu u saglasnosti sa članom 73. stav 2. Zakona o predškolskom vaspitanju i obrazovanju, a samim tim ni sa članom 108. stav 2. Ustava.

         Prilikom ovakve ocjene Sud je, prije svega, imao u vidu  da  je nesporno da su navedene akte zaključili  predsjednik Sindikalne organizacije Javne ustanove Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina i direktor Javne ustanove Dječiji vrtić "Čika Jova Zmaj" Bijeljina, te da u njegovom zaključivanju nije učestvovao osnivač ove javne ustanove, dakle Grad Bijeljina. Takođe, da je Zakon o predškolskom vaspitanju i obrazovanju, u dijelu koji se odnosi na prava i obaveze radnika  predškolske ustanove poseban zakon u odnosu na Zakon o radu koji predstavlja opšti zakon u oblasti radnih odnosa, kao i da je Zakonom o predškolskom vaspitanju i obrazovanju propisana obaveza sindikata da u predškolskim ustanovama kolektivno pregovara i potpisuje kolektivni ugovor sa osnivačem ustanove i poslodavcem. Imajući u vidu da se kolektivni ugovor u predškolskoj ustanovi smatra zaključenim kada ga potpišu svi učesnici (sindikat, osnivač ustanove i poslodavac) Sud je ocijenio da nedostatak ovlašćenog subjekta u postupku donošenja osporenog akta, kao jednog od elemenata formalne ustavnosti i zakonitosti, dovodi u pitanje taj akt u cjelini, bez obzira na njegovu sadržinu, zbog čega osporeni Pojedinačni kolektivni ugovor nije u saglasnosti sa Ustavom i zakonom.

         Pri tome, navodi iz odgovora da je Pojedinačni kolektivni ugovor dostavljen osnivaču ustanove na razmatranje i davanje saglasnosti odnosno da  osnivač nije odgovorio na zahtjeve sindikata koji se tiču uspostavljanja saaradnje i kolektivnog pregovaranja nisu, po ocjeni Suda, od značaja za odlučivanje u ovoj pravoj stvari, s obzirom na to da je odredbom člana 73. Zakona o predškolskom vaspitanju i obrazovanju propisano da u predškolskim ustanovama sindikat kolektivno pregovara i potpisuje kolektivni ugovor sa osnivačem ustanove i poslodavcem, a na koji način će sindikat predškolske ustanove pregovarati, a nakon toga i potpisati kolektivni ugovor sa osnivačem ustanove i poslodavcem je stvar primjene propisa o čemu, u smislu člana 115. Ustava, nije nadležan da odlučuje Ustavni sud.

         Na osnovu izloženog Sud je odlučio kao u izreci ove odluke.

        Ovu odluku Ustavni sud je donio u sastavu: predsjednik  Suda mr  Džerard Selman i sudije: Milenko Arapović, Vojin Bojanić, Amor Bukić, Zlatko Kulenović, prof. dr Duško Medić, Irena Mojović, prof. dr Marko Rajčević i akademik  prof. dr Snežana Savić.